ادب در اسلام

از ÙÙÙت٠ ترÙ٠سرÙاÙ٠ Ùا Ù ÙÙراثÙا٠حÙات آدÙ٠«ادب » استØحت٠باÙاتر از ثرÙت ٠سرÙاÙ٠است (ادب ÙØ±Ø¯Ø Ø¨Ù Ø² دÙÙت اÙست).
در برخÙردÙا ÚÙز٠ب٠زÙباÙ٠٠جذابÙت ادب ÙÙ٠رسد. باÙد آ٠را Ø¢ÙÙØ®ØªØ Ø¨Ù Ùار بست تا رÙابط٠ساÙ٠٠احترا٠ آÙÙز ٠پاÙدار ÙÙا٠ اÙØ±Ø§Ø¯Ø Ø­Ø§ÙÙ Ø´Ùد. اÙا ÙÙÙÙ ÙاÚÙ ÙتداÙÙ Ù ÙØ´ÙÙØ±Ø Ú¯Ø§Ù٠تعرÙÙ٠ ÙاشÙاخت٠٠حد Ù Ùرز٠ÙبÙ٠دارد. از اÙ٠ر٠ÙÙاسب است Ù٠بر ÙÙÙÙÙ ÙجاÙگا٠٠شراÙØ· Ø¢ÙØ ØªØ§ÙÙÙ Ùجدد داشت٠باشÙ٠٠بداÙÙÙ Ù٠براست٠«ادب  ÚÙستØ».

*  ادب ÚÙستØ
اÙ٠صÙت Ù٠سرÙاÙ٠ارزشÙÙد رÙتار٠اÙسا٠٠رساÙت پدر Ù Ùادر٠Ùرب٠است  بر Ú٠پاÙ٠ ÙاÙ٠استÙار Ø§Ø³ØªØ Ø¢Ùا Ù٠خصÙت درÙÙÙ Â Ø§Ø³ØªØ Ø¢Ùا رÙتار٠اجتÙاع٠است  Ùا حاÙت٠رÙØ­ÙØ Ø±Ùز اÙÙÙ٠اÙسا٠ازاÙراد ÙØ¤Ø¯Ø¨Ø Ø®Ùشش Ù٠ آÙد ÚÙستØ
ÙÙت٠سخ٠از «ادب » ب٠ÙÙا٠Ù٠ آÙØ¯Ø ÙÙع٠رÙتار خاص ٠سÙجÙد٠ با اÙراد Ù¾ÙراÙÙÙ (از ÙÙÚ٠٠بزرگ ٠آشÙا ٠بÙگاÙÙ) در Ùظر Ù٠ آÙد. اÙ٠ رÙتار Ù٠از تربÙت  شاÙست٠Ùشات ÙÙ Ú¯ÙØ±Ø¯Ø Ø¨Ù ÙØ­Ù٠سخ٠گÙتÙØ Ø±Ø§Ù Â Ø±ÙتÙØ ÙØ¹Ø§Ø´Ø±ØªØ ÙگاÙØ Ø¯Ø±Ø®ÙØ§Ø³ØªØ Ø³Ø¤Ø§ÙØ Ø¬Ùاب Ù ... ÙربÙØ· ÙÙ Ø´Ùد.
Ø§Ø¯Ø¨Ø ÙÙر٠آÙÙختÙ٠است. Ù٠تÙا٠گÙت: Â«Ø§Ø¯Ø¨Ø ØªØ±Ø¨Ùت  شاÙست٠ است Â»Ø Ø®Ùا٠ÙربÙØ Ù¾Ø¯Ø± Ù Ùادر Ø¨Ø§Ø´Ø¯Ø Ùا استاد Ù ÙربÙ.

*  رÙاÙات اسÙاÙ٠٠ادب
اÙا٠صادÙ(ع) ÙرÙÙد: پدر٠Ùرا ب٠س٠ÙÙت٠ادب Ùرد ... ÙرÙÙد: ÙرÙس با رÙÙ٠بد ÙÙÙØ´ÙÙÙ ÙÙØ¯Ø Ø³Ø§ÙÙ ÙÙ٠ ÙاÙد Ù Ùر Ùس ÙÙ ÙراÙب Ù ÙÙÙدب٠گÙتارش Ùباشد پشÙÙا٠Ù٠گردد Ù Ùر Ùس ب٠جاÙØ§Ù Ø¨Ø¯Ø Ø±Ùت ٠آÙدÙÙØ¯Ø ÙتÙÙ ÙÙ Ø´Ùد[1].»
ÙÙ٠از ÙÙات ÙÙÙ ÙربÙØ· ب٠ÙØ¹Ø§Ø´Ø±ØªØ Ø¢Ù Ø§Ø³Øª Ù٠آÙÚ٠را در بار٠ خÙد ÙÙ٠پسÙدÙØ Ø¯Ø± بار٠دÙگرا٠Ù٠رÙا ÙداÙ٠٠آÙÚÙ Ùسبت  ب٠ خÙÙØ´ دÙست Ù٠دارÙØ Ø¨Ø±Ø§Ù Ø¯Ùگرا٠Ù٠بخÙاÙ٠٠آÙÚ٠را در ÙاردÙگرا٠زشت ÙÙ Ø´ÙارÙØ Ø¨Ø±Ø§Ù Ø®Ùد ÙÙز زشت  بداÙÙ. اگر از ÙارÙا٠ ÙاپسÙد دÙگرا٠اÙتÙاد ÙÙ ÙÙÙØ ÙÙا٠ÙارÙا ٠صÙات در ت٠Ùباشد. اÙÙ ÙÙع٠«خÙد ادب Ùرد٠» است Ù Ùس٠ب٠اÙÙ ÙÙÙبت دست ÙÙ Ùابد Ù٠ازÙرزاÙÚ¯Ù Ù ÙÙØ´Ùار٠٠عÙÙاÙÙت٠تÙز ٠بصÙر برخÙردار باشد.
ب٠ ÙرÙÙد٠حضرت اÙÙر(ع): «ÙÙا٠ادبا ÙÙÙس٠اجتÙاب Ùا تÙرÙÙ Ù٠غÙØ±Ù Â»Ø [2] .
در ادب Ùرد٠ت٠Ùسبت  ب٠خÙÙشتÙØ ÙÙÙ٠ت٠را بس Ù٠آÙÚ٠را ازدÙگر٠ÙاپسÙد Ù٠بÙÙ٠از آ٠پرÙÙز ÙÙÙ.
Ùر Ùس حد Ù Ùرز Ø®Ùد را بشÙاسد ٠از Ø¢Ù Ùراتر ÙرÙØ¯Ø Ø¯Ø§Ø±Ø§Ù Ø§Ø¯Ø¨  است. ب٠ ادبÙØ ÙÙع٠ÙرÙد ب٠ÙÙØ·ÙÙ ÙÙÙÙع٠٠پاÙÙا٠Ùرد٠حد ٠حرÙ٠ در برخÙردÙاست.
اÙ٠سخ٠بÙÙد اÙÙرÙؤÙÙا٠(عÙÙÙâاÙسÙاÙ)  را Ù٠در اÙ٠زÙÙÙ٠بخÙاÙÙÙ Ù٠ ÙرÙÙدÙد:
«اÙض٠اÙادب ا٠ÙÙ٠اÙاÙسا٠عÙ٠حد٠٠Ùا Ùتعد٠ÙØ¯Ø±Ù Â»Ø [3] .
برترÙÙ Ø§Ø¯Ø¨Ø Ø¢Ù Ø§Ø³Øª Ù٠اÙسا٠بر سر حد Ù Ùرز ٠اÙداز٠خÙÙØ´  باÙستد ٠از Ùدر Ø®Ùد Ùراتر ÙرÙد.»
Ø§Ø¯Ø¨Ø Ø¨Ù Ø®Ùد٠خÙد Ù٠ارزش اخÙاÙ٠٠اجتÙاع٠است Ùارزش  آÙرÙÙØ Ù٠برا٠ÙرزÙداÙØ Ù٠برا٠اÙÙÙا Ù٠تربÙت  کÙÙدÙ آÙاÙÙد.ادب در Ùر ÙÙ Ù Ùر Ùجا Ø¨Ø§Ø´Ø¯Ø ÙاÙ٠ا٠از Ùحبت Ù ÙجذÙبÙت را بر گردخÙد پدÙد Ù٠ آÙرد ٠اÙسا٠باادب را عزÙز ٠دÙست داشتÙÙ ÙÙ ÙÙد.Ø§Ø¯Ø¨Ø Ø®Ùدش Ù٠سرÙاÙ٠است Ù Ùر سرÙاÙ٠ا٠بدÙ٠آ٠ب٠بÙاست. ÙداÙ٠است بر سÙÙ٠صاحبش ÙÙ ÚØ´ÙÙا ٠دÙÙا را Ø®Ùر٠٠ÙرÙÙت٠ Ù٠سازد.

*  ادب آراستگ٠Ùسب
آراستگ٠Ùر ÚÙز٠ب٠ÚÙز٠است. Ø¢Ù Ú¯ÙÙÙ Ù٠عÙÙØ Ø¨Ø§ Ø­Ù٠آراست٠ÙÙ Ú¯Ø±Ø¯Ø¯Ø Ù Ø´Ø¬Ø§Ø¹ØªØ Ø¨Ø§ گذشت ٠عÙ٠زÙÙت ÙÙ ÙØ§Ø¨Ø¯Ø Ù Ø«Ø±ÙØªØ Ø¨Ø§ اÙÙØ§Ù Ù Ø¨Ø®Ø´Ø´Ø Ø§Ø±Ø²Ø´ Ù¾Ùدا ÙÙ ÙÙØ¯Ø Ø­Ø³Ø¨ Ù Ùسب Ù٠با Ø§Ø¯Ø¨Ø Ø§Ø±Ø¬ ÙÙ Ùابد. شراÙت Ùسب ٠اعتبارخاÙÙادگ٠٠آبر٠٠ÙجÙ٠اجتÙØ§Ø¹Ø Ø¨Ø¯ÙÙ Ø¯Ø§Ø´ØªÙ Ø§Ø¯Ø¨Ø Ø¢Ø±Ø§Ùش٠سطح٠ بر ÚÙر٠ا٠زشت است. اÙ٠سخ٠حضرت عÙÙ(ع) است ÙÙ:
«Ùا شر٠Ùع سÙØ¡ اÙادب Â»Ø [4] .
با ب٠ادبÙØ ÙÙÚ Ø´Ø±Ø§Ùت٠ÙÙست.
Ùس٠Ù٠ب٠اص٠٠تبار Ù Ùسب ٠حسب Ø¨Ø§Ø´Ø¯Ø Ø§Ú¯Ø± ادب Ø¯Ø§Ø´ØªÙ Â Ø¨Ø§Ø´Ø¯Ø Ø´Ø±Ø§Ùت ÙÙ Ùابد. Ø§Ø¯Ø¨Ø Ø­ØªÙ Ùسب ٠تبار ÙاÙÙاسب را Ù٠ ÙÙ Ù¾ÙشاÙد. ÙÙا٠اÙÙراÙÙؤÙÙÙÙ(ع) ÚÙÙ٠است:
«حس٠اÙادب Ùستر ÙبÙØ­ اÙÙسب» [5] .

* ÙشاÙ٠ Ùا٠ادب
Ùر Ù٠از ادب ٠ب٠ ادب٠ÙشاÙâÙاÙ٠دارد. Ø´Ùاخت ادب Ù٠جز باتÙج٠ب٠ÙÙÙدÙا٠ب٠ ادب٠ÙÙسر ÙÙ٠گردد. اÙÙ ÙÙÙدÙا Ù ÙشاÙ٠ Ùا ÙعÙاÙÙØ Ù٠در Ú¯Ùتار ÙÙاÙØ§Ù Ø§Ø³ØªØ Ù٠در رÙتار ٠برخÙرد.
اگر عاÙÙاÙ٠زÙست٠٠ÙتاÙت در Ú¯Ùتار Ù ÙÙار در رÙØªØ§Ø±Ø ÙشاÙ٠ادب  است. ب٠خردÙØ Ú¯Ùتار Ø²Ø´ØªØ Ø¨Ø¯Ø¯ÙاÙÙØ ØªÙدخÙÙÙØ Ø²Ø´Øª Ú¯ÙÙÙØ Ø¯Ø´Ùا٠ ٠تÙÙÙÙØ Ø³Ø¨Ùسر٠٠خÙر٠ سرÙØ Ùجاجت ٠عÙاد Ù ... Ù٠ب٠ ادب٠ است.
اگر ÙÙتر٠دÙستÙâÙا Ù ÙعاشرتâÙا ادب Ø§Ø³ØªØ Ø¨Ù Â Ø§Ø¯Ø¨Ù ÙعÙ٠رÙت ÙØ¢Ùد با اÙراد Ùاباب ٠ب٠ دÙت٠در گزÙÙØ´ دÙستا٠٠ب٠ تعÙد٠درÙجاÙستÙا ٠رÙاÙتÙا. Ø¢ÙÙ٠زشت Ú¯Ùتار Ù Ø¨Ø¯Ø²Ø¨Ø§Ù Ø§Ø³ØªØ Ø¨Ù ØªØ¹Ø¨Ùر حضرت  عÙÙ(ع) از ادب ب٠ بÙر٠است: «Ùاادب ÙسÙئ اÙÙØ·Ù.» [6].
Ùس٠Ù٠در برخÙرد با اÙØ±Ø§Ø¯Ø Ø­Ø§Ø¶Ø± ÙÙست از Ø¢Ùا٠با عظÙت ÙتÙرÙÙ Ùاد ÙÙد Ù Ùدا٠ب٠سخر٠Ùرد٠دÙگرا٠٠غÙبت Ø¢Ùا٠ÙشغÙ٠استØØ¢ÙâÙÙ ÙاÙ٠دÙگرا٠را با ÙاÙ٠٠دشÙاÙشا٠را با دشÙاÙ٠زشت  تر پاسخ  Ù٠دÙØ¯Ø Ø¢ÙÙ٠در ÙجاÙس Ù ÙحاÙ٠٠صÙÙØ§Ø Ø±Ø¹Ø§Ùت  ح٠دÙگرا٠٠Ùظ٠ ٠ÙÙررات ٠سÙÙت Ù ÙÙبت را ÙÙÙ ÙÙØ¯Ø Ø¢ÙÙ٠حاضر ÙÙست  ب٠حر٠دÙگرا٠گÙØ´ دÙØ¯Ø Ùس٠Ù٠در Ú¯ÙØªÚ¯Ù Ù Ø¨Ø­Ø«Ø Ø¯Ø§Ø¯ Ù٠زÙد ٠جاÙب اÙصا٠٠ح٠را Ùراعات ÙÙÙ ÙÙØ¯Ø Ø¢ÙâÙÙ ... اÙÙâÙا ÙÙ٠ ÙشاÙ٠ ÙاÙ٠از ÙÙدا٠ادب است. 
از آ٠سÙØ Ùراعات آداب در Ø®ÙردÙØ Ø¢Ø´Ø§ÙÙدÙØ Ùباس Ù¾ÙØ´Ùد٠Ùا Ùخت  بÙدÙØ Ø®Ùا٠ÙردÙØ Ø¯Ù٠درÙØ Ø³Ø±ÙÙØ Ø¹Ø·Ø³Ù Ù ... Ùشا٠ادب است.ب٠ ادبÙØ Ø¨Ù Â Ø§Ø¹ØªÙاÙ٠ب٠حÙÙ٠٠شخصÙت ٠حرÙت اÙساÙÙاست. اگرÙس٠ÙÙگا٠عطسÙØ Ø¢Ø¨ دÙا٠ب٠سÙر٠٠صÙرت بÙÙÙÙØ¯Ø Ùا ب٠طرزÙØ´ÙئزÙÙÙد٠ ا٠غذا بخÙØ±Ø¯Ø Ùا ب٠جا٠تÙدÙ٠د٠دست٠ÙاÙÙ Ù ÙسÙÙÙ ÙØ§Ø¨Ø²Ø§Ø±Ø Ø¢Ù Ø±Ø§ پرت ÙÙد Ùا حت٠Ù٠دست٠بدÙØ¯Ø Ùا ÙÙگا٠ÙطاÙع٠شÙØ§Ø Ø³Ø±Ù ØµØ¯Ø§ ÙÙØ¯Ø Ùا ÙÙگا٠خÙÙØªØ Ø³Ø±Ø²Ø¯Ù Ùارد اتاÙتا٠شÙØ¯Ø Ù Ø§Ø¬Ø§Ø²Ù ÙرÙد ÙÚ¯ÙØ±Ø¯Ø Ø§ÙÙÙا ÙÙÙÙ٠ ÙاÙ٠از Ùراعات ÙÙرد٠ادب اجتÙاع٠است.
جاÙب اÙ٠است Ù٠اسÙا٠برا٠ÙÙ٠اÙÙ ÙÙØ§Ø±Ø¯Ø Ø¯Ø³ØªÙراÙعÙ٠دارد.«تربÙت اسÙاÙ٠» ٠اخÙا٠ÙÙتبÙØ ÙÙ٠دستÙرÙا ٠«باÙد» ٠«ÙباÙد»ÙاÙشثادب  آÙÙز٠» است.Ùس٠Ù٠پا٠ بÙد تعاÙÙ٠دÙÙ ÙØ¨Ø§Ø´Ø¯Ø Ø§Ø² Ø­Ùز٠ادب ب٠ Ùاد٠ب٠ ادب٠پا٠ÙÙاد٠است.

*  ادب از Ù٠آÙÙزÙÙØ
رÙتار ÙÙ٠دÙگراÙØ Ø¨Ø± اÙسا٠تأثÙر Ùثبت Ù٠گذارد. اÙ٠اÙر٠ رÙش٠٠طبÙع٠است. ÙاپسÙدÙâÙا٠اخÙاÙÙ Ùرد٠ÙÙز تاثÙر سÙØ¡Ù٠گذارد. اÙÙ Ù٠عاد٠است. ÙÙر اÙساÙÙا٠ÙرزاÙÙ Ù ÙÙØ´ÙÙد آ٠است  ÙÙ از رÙتارÙا٠ÙاپسÙد دÙگرا٠Ù٠عبرت ٠درس Ù٠ آÙÙزÙد.
ÙÙ ÙÙÙا٠اÙÚ¯ÙÙ ÙÙÙ٠اÙØ¯Ø Ù٠بدا٠سرÙش٠بد٠برا٠غاÙÙاÙ. اÙاعاÙ٠تر Ùس٠است Ù٠از بدÙÙا را٠خÙبÙÙا را Ù٠ آÙÙزد. اÙÙ ÙÙا٠حÙÙت  ÙÙÙاÙ٠است Ù٠از ÙرزاÙگ٠ا٠سرÚÙØ´Ù ÙÙ Ú¯Ùرد. ب٠ÙÙ٠سعدÙ:
«ÙÙÙا٠را Ú¯ÙتÙد: ادب از ÙÙ Ù٠ آÙÙختÙØ Ú¯Ùت: از ب٠ ادباÙØ ÙÙ Ùر Ú٠از اÙشا٠ در Ùظر٠ÙاپسÙد Ø¢ÙØ¯Ø Ø§Ø² Ùع٠آ٠پرÙÙز ÙردÙ.» [7]٠اگر جز اÙ٠بÙØ¯Ø ÙÙÙا٠ب٠ÙÙب «حÙÙ٠» ÙØ´ÙÙر ÙÙ٠شد. آر٠... ادب Ø¢ÙÙخت٠از ب٠ ادباÙ. ÙÙÚÙا٠Ù٠ باÙد Ù٠ حرÙ٠را از Ùراجا٠پرحر٠٠بÙÙÙد٠گÙ٠اÙÙا٠گرÙت.بزرگÙار٠٠ÙراÙت ÙÙس را Ù٠باÙد از زشت٠Ùار تÙÚ¯  Ùظرا٠ÙخسÙس  طبعا٠Ùرا گرÙت. ÙÙÚ Ùس از زشت٠٠بدÙØ Ø®Ùشش ÙÙ٠آÙد.پس Úرا Ùا Ø®Ùد را از آ٠پا٠ÙسازÙÙ ÙÙ ÙحبÙب Ø´ÙÙÙØ Ø§Ú¯Ø± از زشتÙÙا٠دÙگراÙØ Ø¢ÙÙختÙÙ Ù٠ب٠خÙبÙÙا رÙ٠آÙرÙÙØ Â«Ø§Ø³ØªØ§Ø¯ اخÙا٠» Ùا در درÙÙ Ø®ÙدÙا٠ÙÙÙت٠است. اÙ٠رÙØ´Ø Ø´ÙÙ٠آÙÙخت٠از اÙÙر ÙؤÙÙاÙ(عÙÙÙâاÙسÙاÙ) است ÙÙ ÙرÙÙد:
«اذا راÙت Ù٠غÙر٠خÙÙا Ø°ÙÙÙا ÙتجÙب ÙÙ ÙÙس٠اÙثاÙÙ Â»Ø [8] .
Ùر گا٠در دÙگر٠اخÙا٠ÙاپسÙد٠را دÙدÙØ Ø¨Ù¾Ø±ÙÙز Ù٠آ٠گÙÙ٠ رÙتار در Ø®Ùدت Ùباشد!
عÙسا٠ÙسÙØ­ ÙÙ ÙÙÙ٠رÙØ´ را داشت. از ا٠پرسÙدÙد: ÚÙ Ùس٠ ت٠را ادب Ø¢ÙÙØ®ØªØ ÙرÙÙد: Ùس٠Ùرا ادب ÙÙرد. ÙÙØ Ø²Ø´ØªÙ Ø¬Ù٠رادÙد٠٠از آ٠پرÙÙز ÙردÙ. [9].
Ùشست ٠برخاست ٠اÙس Ù Ùعاشرت با اÙراد ÙØ¤Ø¯Ø¨Ø Ø®ÙÙ ÙØ®Ù٠٠رÙتارÙا٠را ب٠زÙÙت «ادب Â»Ø Ù٠آراÙد.

*  از ادب Ù¾ÙاÙبر(صÙ٠اÙÙ٠عÙÙ٠٠آÙÙ)
رسÙ٠اÙرÙ(صÙ٠اÙÙ٠عÙÙ٠٠آÙÙ) Ù٠اسÙ٠اÙÙا٠٠اÙÚ¯Ù٠اخÙا٠٠ادب ٠رÙتارÙÙÙÙ Ø§Ø³ØªØ Ø®Ùد را ادب Ùرد٠پرÙردگار داÙست٠٠ÙÙ ÙرÙاÙد: «ادبÙ٠رب٠Ùاحس٠تادÙØ¨Ù Â»Ø [10] پرÙردگار٠Ùرا ادب Ùرد Ù ÙÙÙ٠ادب Ùرد!
«سÙر٠پÙاÙØ¨Ø±Â»Ø ÙÙ Ùتاب ادب  آÙÙز٠است. رÙتار Ù¾ÙاÙØ¨Ø±Ø ÙÙÙÙ٠عاÙ٠ اخÙاÙÙ Ù Ùعاشرت ÙاÙاست. ب٠ÚÙد ÙÙÙÙ٠از ادب برخÙرد Ù¾ÙاÙبر بادÙگرا٠اشار٠ÙÙ ÙÙÙÙ:
رسÙ٠خدا (صÙ٠اÙÙ٠عÙÙ٠٠آÙÙ) با Ùر Ùس رÙب٠ر٠ÙÙ Ø´Ø¯Ø Ø³Ùا٠ÙÙ Â Ø¯Ø§Ø¯Ø Ù٠ب٠ÙÙÚÙØÙ٠بزرگ.[11]
ÙÙÚ Ú¯Ø§Ù Ù¾Ø§Ù Ø®Ùد را Ù¾ÙØ´ Ùس٠دراز ÙÙÙ Ùرد. ÙÙگا٠ÙگاÙØ Ø¨Ù Â ØµÙرت Ùس٠خÙر٠ÙÙÙ Ø´Ø¯Ø Ø¨Ø§ Úش٠٠ابر٠ب٠Ùس٠اشار٠ÙÙ٠ ÙردØÙÙگا٠ÙشستÙØ ØªÙÙÙ ÙÙ٠داد. [12].
ÙÙت٠با Ùرد٠دست Ù٠داد Ù ÙصاÙØ­Ù ÙÙ ÙØ±Ø¯Ø ÙÙÚ Ú¯Ø§Ù Ø¯Ø³Øª  خÙدرا عÙب ÙÙÙ ÙØ´ÙØ¯Ø ØªØ§ طر٠ÙÙاب٠دست Ø®Ùد را بÙشد. [13] ÙÙÚ Ø®ÙراÙ٠ را ÙØ°Ùت ÙÙÙ Ùرد. ب٠ÙÙÚ[14] Ùس دشÙا٠٠Ùاسزا ÙÙÙ Ú¯Ùت ٠سخ٠ Ùاراحت  ÙÙÙد٠ ا٠بر زبا٠ÙÙ٠ آÙرد ٠بد٠را با بد٠پاسخ ÙÙÙ Ú¯Ùت.زÙراÙداز Ø®Ùد را ب٠عÙÙا٠اÙراÙØ Ø²Ùر پا٠Ùس٠Ù٠خدÙتش Ù٠رسÙد Ù¾ÙÙ Ù٠ Ùرد. [15] از رÙز بعثت تا د٠ÙØ±Ú¯Ø Ùرگز در حا٠تÙÙ٠داد٠غذاÙØ®Ùرد.[16] ÙدÙ٠اÙراد را (Ùر ÚÙد اÙد٠٠ÙاÚÙز) ÙبÙÙ ÙÙ Ùرد.[17] بÙشتراÙÙØ§ØªØ Ø±Ù Ø¨Ù ÙبÙÙ Ù٠ Ùشست.[18] زاÙÙÙاÙØ´ را Ù¾ÙØ´ اشخاصØباز ÙÙÙ Ùرد ٠بÙرÙÙ ÙÙ٠ آÙرد. بر تÙدخÙÙ٠غرÙب٠ Ùا در سؤا٠ÙدرخÙاست ٠سخ٠صبر ÙÙ Ùرد. ÙÙÚ Ùس را ÙÙاÙت ٠سرزÙØ´  ÙÙ٠ Ùرد ٠در Ù¾Ù Ùش٠اسرار دÙگرا٠ÙبÙد. [19].
Ø®Ùد٠ÙاÙØ´ تبس٠بÙد Ù Ùرگز ÙÙÙÙ٠سر ÙÙ٠داد.]20[ بسÙار شرÙÚ¯Ù٠ ٠باحÙا بÙد. سخ٠Ùس٠را Ùطع ÙÙÙ Ùرد. از جÙÙÙ Ø®Ùدش غذاÙÙ Ø®Ùرد. Ùار اÙراد را ب٠Ùر Ø´ÙÙ٠را٠Ù٠اÙداخت Ù ... بسÙار٠ازÙضاÙ٠برجست٠دÙگر ÙÙ ÙÙ٠حاÙ٠از رÙح٠بÙÙد ٠اخÙاÙÙ ÙاÙا ٠ادب٠ ÙتعاÙ٠بÙد.
ادب در ÙØ¹Ø§Ø´Ø±ØªØ ÙÙزا٠رشد ٠شعÙر اÙسا٠است Ù Ùر Ùس ب٠ اÙداز٠ ا٠Ù٠ارزد Ù٠ادب دارد. عÙار سÙجش ÙÙÙت اÙساÙ٠اÙØ±Ø§Ø¯Ø Â«Ø§Ø¯Ø¨ »آÙا٠است.
ÙÙت٠Ù٠تÙا٠با «ادب Â»Ø Ø¯ÙÙا را خرÙد Ù ÙÙگاÙÙ Ù٠«ادب داشت٠»ØÙشاÙ٠اÙÙا٠٠ÙسÙÙ٠تÙرب ب٠خدا Ù ÙحبÙبÙت Ùزد خاÙÙ Ù Ø®Ù٠استØÚرا از سÙت رسÙ٠خدا ٠سÙر٠اÙÙÙاء دÙÙØ Ø§Ø¯Ø¨ ÙÙاÙÙزÙÙØ ... آرÙØادب در Ú¯Ùتار Ù ÙØ±Ø¯Ø§Ø±Ø Ø¯Ø± خاÙ٠٠جاÙعÙØ Ø¨Ø§ ÙÙÚÙ Ù Ø¨Ø²Ø±Ú¯Ø Ø¨Ø§ Ø®Ùد٠ÙغرÙبÙØ Ø¯Ø± ÙÙ٠جا ... ٠با ÙÙگاÙ!

 

Ù¾Û ÙÙشت:
--------------------------------------------------------------------------------
[1] _ بحاراÙاÙÙØ§Ø±Ø Ø¬ 75Ø Øµ 261.
[2] _ ÙÙزا٠اÙØ­ÙÙÙØ Ø¬ 1Ø Øµ 72.
[3] _ غرراÙØ­ÙÙ.
[4] _ غرراÙØ­ÙÙ.
[5] _ غرر اÙØ­ÙÙ.
[6] _ غرراÙØ­ÙÙ.
[7] _ Ú¯Ùستا٠سعدÙØ Ø¨Ø§Ø¨ 2Ø Ø­ÙاÙت 20.
[8] _ ÙÙزا٠اÙØ­ÙÙÙØ Ø¬ 1Ø Øµ 70Ø Ø­Ø¯ÙØ« 374.
[9] _ Ùا ادبÙ٠احد راÙت Ùبح اÙجÙÙ ÙجاÙبت٠(بحاراÙاÙÙØ§Ø±Ø Ø¬ 14Ø Øµ 326).
[10] _ ÙÙزا٠اÙØ­ÙÙÙØ Ø¬ 1Ø Øµ 78.
[11] _ سÙ٠اÙÙبÙØ Ø¹ÙاÙ٠طباطباÙÙØ Øµ 41Ø 43 Ù75.
[12] _ سÙ٠اÙÙبÙØ Øµ 45Ø 46Ø 47Ø 73 Ù 61.
[13] _ سÙ٠اÙÙØ¨Ù Ø Øµ 41 Ù 47.
[14] _ سÙ٠اÙÙبÙ, ص 41Ù 47.
[15] _ سÙ٠اÙÙØ¨Ù Ø Øµ 75 Ù 76.
[16] _ بحاراÙاÙÙØ§Ø±Ø Ø¬ 16Ø Øµ 237.
[17] _ بحاراÙاÙÙØ§Ø±Ø Øµ 227 Ù 240.
[18] _ بحاراÙاÙÙار.
[19] _ ÙÙار٠اÙاخÙاÙØ Øµ 13Ø 15 Ù 17. 20) سÙ٠اÙÙبÙØ Øµ 75.
 _[20] سÙ٠اÙÙبÛØ Øµ 75.