آلپرازولام (به انگلیسی: Alprazolam) دارای چندین نام تجاری ازجمله Apo-alperaz ،Xanal ،Razoalperazolam، زنکس (Xanax)، نیراوام (Niravam)، آلپرازولام تی اس (Alprazolam-ts) و آلپرازولام تی دی (Alprazolam-td) است.
موارد مصرف[ویرایش]
این دارو برای تسکین اضطراب، اختلالات خواب و اختلال هراس تجویز می‌شود. این دارو دارای اثر ضد افسردگی است و بنابراین در بعضی موارد برای افراد افسرده تجویز می‌شود.
آلپرازولام معمولاً با داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین (Prozac) تجویز می‌شود، مصرف هم‌زمان این دارو با فلوکستین و سرترالین (آسنترا، Asentra) غلظت پلاسمایی آلپرازولام را بیشتر و نیمه عمر آن را طولانی‌تر می‌کند.
آلپرازولام از بنزودیازپینها است.
مکانیسم اثر این دارو[ویرایش]
مانند سایر بنزودیازپینها به‌عنوان آگونیستهای گیرنده بنزودیازپین بر روی غشای سلول‌های عصبی اثر می‌کند و باعث تسهیل ورود یا افزایش عمل گاما آمینوبوتیریک اسید می‌شود و ورود یون کلر را به سلولها افزایش می‌دهد.
چگونگی مصرف[ویرایش]
آلپرازولام در مقادیر متفاوت برای مشکلات گوناگون تجویز می‌شود. هیچ‌گاه نباید بیشتر یا کمتر از مقدار تجویزشده مصرف کرد. شکل مایعِ آلپرازولام را می‌توان با مایعات یا غذاهای نیمه‌جامد مانند مارمالاد مخلوط کرد. نباید اجازه داد آلپرازولام مایع یخ بزند. اگر بیمار، یک نوبت دارو را فراموش کند، به‌محض یادآوری، باید آن را مصرف کند. اگر نزدیک نوبت بعدی باشد، باید نوبت بعدی را حذف کند و سپس به برنامهٔ داروییِ منظم خود بازگردد. مقدار دارو را نباید دوبرابر کرد.
هشدارها و عوارض جانبی[ویرایش]
درصورت بروز هریک از علایم نادر ولی جدیِ زیر، بیمار باید آلپرازولام را قطع کند و با پزشک خود تماس بگیرد: لرزش، حالت تهوع، تشنج، ترمور زیر پوستی.تاری دید
باید توجه داشت که این دارو جهت رفع اضطراب و حملات گذریِ هراس استفاده می‌شود؛ بنابراین، ایجاد خواب‌آلودگی و ریلکسی و مقداری نرمال گیجی از خواص اصلی این داروست و طبیعی است که وقتی خواب‌آلودگی و کمی گیجی وجود داشته‌باشد، قوا و عملکرد ذهنیِ بیمار هم کُند می‌شود.
موارد احتیاط[ویرایش]
قرص‌های ۳ خط آلپرازولام (۲میلی‌گرمی)
درصورت وجود هریک از موارد زیر، پیش از مصرفِ آلپرازولام، باید پزشک را مطلع ساخت:
حساسیت به آلپرازولام یا دیگر بنزودیازپینها، یا به هرنوع مادهٔ غذایی، رنگ‌های خوراکی، یا نگه‌دارنده‌ها.
بارداری یا شیردهی. به این موارد توجه کنید
مصرف داروهای دیگر، به‌ویژه الکل، آرامبخش‌ها، ضدافسردگی‌ها، داروهای ضدصرع، و تشنج.
سابقه یا ابتلا به گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم)، سوءمصرف الکل یا مواد مخدر، میاستنی گراو، بیماری انسدادی ریوی مزمن شدید، یا آمفیزم.
توصیه هنگام مصرف[ویرایش]
مصرف‌کنندهٔ دارو باید به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کند تا بهبود او را زیر نظر داشته‌باشد. تا هنگامی که پاسخ بدن بیمار به آلپرازولام مشخص نشده‌است، باید در رانندگی و کار با وسایل خطرناک و وسایلی که به دقت نیاز دارند، احتیاط کرد. برخی افراد در طی مصرف این دارو دچار خواب‌آلودگی و کاهش سطح هشیاری می‌شوند.
اگر مصرف‌کننده در طی درمان با آلپرازولام، دچار افکار یا احساسات عجیب شود، باید موضوع را با پزشک در میان بگذارد. باید آلپرازولام را دور از دسترس کودکان، دور از حرارت، نور مستقیم، و حرارت مرطوب نگهداری کرد (زیرا در این شرایط آلپرازولام فاسد می‌شود). آلپرازولام تاریخ‌گذشته را باید دور ریخت.
نبایدها[ویرایش]
مصرف‌کنندهٔ آلپرازولام نباید نوشیدنی‌های الکلی یا دیگر داروهای خواب‌آور استفاده کند. این کار، خواب‌آلودگی را افزایش و سطح هشیاری را کاهش می‌دهد.
مصرف هم‌زمان آلپرازولام و داروهایی نظیر (استامینوفن، کتوکانازول، آسپرین) باعث ایجاد تداخل شدید دارویی خواهد شد.
قبل از مصرف حتماً با پزشک خود در موارد تداخل دارویی مشورت کنید
مصرف بیش از ۲ میلیگرم آلپرازولام در اوایل دورهٔ درمان (هفتهٔ اول) باعث سرکوب خفیف سیستم تنفسی و در بیماران دچار آپنهٔ خواب باعث تنگی نفس در خواب یا قطع کامل تنفس خواهد شد.
نباید آلپرازولام را به‌عنوان یک قرص خواب‌آور استفاده کرد، مگر آنکه برنامهٔ درمانیِ بیمار اجازه دهد تا ۷–۸ ساعت خواب داشته‌باشد. در غیر این صورت، تا زمان خروج دارو از بدن، شخص ممکن است خواب‌آلوده باشد یا اختلال حافظه داشته‌باشد. دوز مصرف این دارو زیر نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب یا پزشک متخصص اعصاب و روان داده شود.[نیازمند منبع]
با توجه به مصرف خودسرانهٔ آلپرازولام در ایران، در صورتی که دچار مشکل بی خوابی شدید هستید ابتدا با روانپزشک خود مشورت کنید سپس اقدام به استفاده بنزودیازپینها کنید. موارد جایگزین مانند زولپیدم(Ambien) توسط روانپزشک تجویز خواهد شد. در موارد شدید تر استفاده از کلونازپام و لورازپام الزامی است. از مصرف خودسرانهٔ آلپرازولام برای خواب جدا خودداری فرمایید.
تداخل دارویی قرص آلپرازولام Alprazolam[ویرایش]
قرص آلپرازولام Alprazolam با داروهای زیر تداخل ایجاد می‌کند :
- داروهای خواب‌آور ( مصرف قرص آلپرازولام Alprazolam با داروهای خواب می‌تواند باعث مرگ ناگهانی در خواب شود )
- داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن و نوافن و ....
- داروهای سرفه
- داروهای شل‌کننده عضلات
- داروهای صرع و ضد تشنج
- داروهای افسردگی
منابع[ویرایش]
دانشنامۀ رشد.
آلپرازولام