کارشناس: سید محمدتقی علوی1
مسح سر بر موهای روغن شده چگونه است؟
اگر روغن به قدری زیاد نباشد که مانع رسیدن آب وضو در حال مسح به موها یا پوست جلوی سر باشد، اشکال ندارد.
آیا پوشاندن پا از مچ تا انگشتان در مقابل نامحرم، برای زن، واجب است یا نه؟
زن در مقابل نامحرم، باید همة بدنش، حتی پاها تا مچ را بپوشاند.
آیا صحبت با نامحرم در محیط خلوت و به مدت طولانی، جایز است؟
اگر محیط خلوتی باشد که دیگری نتواند به آن جا وارد شود، اجتماع دو نفر نامحرم، جایز نیست و حرام است.
آیا رعایت حجاب در مقابل پسر خاله و پسر عمو، لازم است؛ اگر چه مسن تر از خودم و جای پدرم باشند؟
پسر عمه، پسر خاله، پسر دایی و پسر عمو، همه نامحرم هستند و رعایت حجاب در برابر آنها واجب و ترک آن، گناه است و بالا بودن سن آنان، موجب تغییر حکم نیست.
شروع سن تکلیف در دختران، دقیقا چند سال و چند ماه بعد از تولد آنان است؟
مشهور فقها، سن تکلیف دختران را پس از پایان 9 سال قمری می دانند که مطابق با 8 سال و 9 ماه شمسی است.
حکم وضو در صورتی که به مژهها و ابروان خود مواد پررنگ بکشیم، چگونه است؟
اگر اثری از رنگ سرمه یا مداد پس از شستن در ابرو بماند، مانع وضو نیست؛ ولی اگر چربی و جرم دارد، باید برطرف شود.
خانمی که مقداری طلا به او هدیه شده و الان هم از آن استفاده می کند، باید خمس و زکاتش را بپردازد؟
زینت های زن، اگر در حد معمول و متعارف باشند، خمس ندارد؛ ولی اگر بیشتر از حد معمول و شأن فرد بوده و از راه هدیه به دست آمده باشند، به فتوای حضرت امام (ره) و مقام رهبری خمس ندارند؛ ولی برخی از مراجع، خمس آن را واجب می دانند و در هر صورت، زکات ندارد.
اگر با لباسی که مقداری خون دارد، نماز بخواند، حکمش چیست؟
اگر مقدار خون کمتر از درهم [تقریباً به اندازة یک سکة دو ریالی] باشد، نماز صحیح است؛ جز خون های سه گانة خانم ها که حتّی با کمتر از درهم آن هم نمی توان نماز خواند.
گوش دادن به موسیقی متناسب با مجالس لهو و لعب، چنانچه در فرد تأثیر نگذارد، چه حکمی دارد؟
موسیقی هایی که با مجالس لهو و لعب و غفلت متناسب است، حرام شمرده می شوند و ملاک حرمت، تأثیر گذاری بر نوع مردم است؛ اگر چه بر شخص خاص اثر نداشته باشند.
غیبت کردن در مسائلی که اگر درباره آنها صحبت نشود؛ حل نمی شوند، چگونه است؛ مثلا درباره استادی که خوب درس نمی دهد؟
بیان نقاط ضعف استادان نزد مسئولان، به عنوان گزارش، اشکال ندارد و گفتوگو در مورد عیب هایی که در استاد وجود
دارد، برای شاگردانی که از آن عیوب مطلع هستند، غیبت نیست؛ مشروط به این که به عنوان مسخره و اهانت نباشد و به
منظور چارهاندیشی گفته شود.
در خانوادة ما رسم است که در میهمانی ها همة بستگان با یکدیگر دست می دهند؛ دست دادن بدون قصد لذت، چه صورت دارد؟
دست دادن با نامحرم، اگر چه از بستگان نزدیک مثل پسر دایی و پسر عمو باشند، حتی بدون قصد لذت هم جایز نیست و لازم است آنها را با احکام شرعی آشنا سازید.
دایی مادر و عموی پدر بر ما محرمند؟
به طور کلی، محارم نَسَبی، مثل پدر، مادر، پدر بزرگ و مادربزرگ های پدری و مادری، برادر، خواهر، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، دایی، خاله، عمو، عمه خود شخص، دایی ها و خاله ها و عموها و عمه های پدر و مادر، همه به انسان محرمند.
آیا چیدن و رنگ کردن ابرو جایز است؟
اصلاح و رنگ کردن ابرو برای خانم ها، اشکال ندارد؛ ولی به نظر اکثر مراجع، باید از نامحرم پوشانده شود.
آیا زن می تواند هر گونه خواست در مهریهاش تصرف کند؟
مهریه، ملک زن است و اختیار تصرف با خود اوست؛ گرچه مشورت با شوهر در مصرف آن، می تواند مانع از اختلافات خانوادگی شود.
مهریة خود را به تدریج از شوهرم می گیرم؛ خمس دارد یا خیر؟
به نظر اکثر مراجع تقلید، مهریه، خمس ندارد؛ لکن آیه الله بهجت می فرماید: مهری را که زن می گیرد، بنابر احتیاط واجب، اگر از مخارج سالش اضافه آمد، باید خمسش را بدهد.
آیا اگر خانمی تا بعد از اذان صبح عذر داشت، ولی قبل از طلوع آفتاب پاک شد و غسل کرد، روزة آن روزش صحیح است؟
در مورد سؤال که عذر تا بعد از اذان صبح ادامه داشته است، روزة آن روز صحیح نیست؛ همان گونه که اگر چند دقیقه قبل از اذان مغرب عادت شود، روزه اش باطل می گردد.
در هفته های اول حاملگی که هنوز خلقت جنین کامل نشده است، سقط جنین چه صورتی دارد؟
پس از انعقاد نطفه، سقط جنین حرام است و موجب دیه می شود و دیة آن بر حسب مراحل خلقت جنین، از بیست تا هزار دینار طلاست [دینار معادل 18 نخود طلای مسکوک است].
آیا خانم هایی که شاغلند و در آمد دارند، لازم است هر ماه خمس حقوق را کنار بگذارند یا تعیین سال خمسی کافی است؟
هر فردی (اعم از زن و مرد) که درآمدی دارد، باید روزی را برای محاسبة دخل و خرج خود قرار دهد و وقتی از اولین درآمد و حقوقی که به دست می آورد، یک سال گذشت، اگر چیزی از مخارج سالش اضافه آمد، خمس آن را باید بپردازد. البته فرق نمی کند پول پس انداز کرده و اضافه آمده باشد یا آذوقه؛ مثل برنج و قند و مانند آن. فقها می فرمایند: انسان می تواند هر وقت درآمدی، به دستش آمد، همان لحظه خمس آن را بدهد؛ اما این کار واجب نیست و همان تعیین سال کافی است.
پوشیدن جوراب نازک برای خانم ها چه حکمی دارد؟
چون پوشاندن روی پا در مقابل نامحرم واجب است، بنابراین، استفاده از جوراب نازک که پوست پا از زیر آن پیدا باشد،
در مقابل نامحرم، اشکال دارد.
برای انجام سجدة واجب قرآن رعایت حجاب برای خانم ها لازم است یا خیر؟
در سجدة واجب قرآن، اگر مواضع هفتگانة سجود بر زمین باشد و پیشانی بر مُهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است قرار گیرد، کافی است و رعایت حجاب و روبه قبله بودن و وضو داشتن، لازم نیست.
نماز خواندن با مانتو و روسری چه صورت دارد؟
اگر شرایط لباس نمازگزار در آن رعایت شود و مقداری از صورت که شستن آن در وضو واجب نیست و زیر چانه و دست ها از مچ به بالا و موی سر کاملاً پوشیده باشد، اشکال ندارد؛ هر چند نماز با چادر برای رعایت پوشش در نماز، آسان تر و بهتر است.
نگاه کردن به استاد مرد برای بهتر فهمیدن درس، چگونه است؟
نگاه به صورت و گردن و دست های مرد نامحرم که معمولاً نمی پوشانند، بدون قصد لذت و ریبه، اشکال ندارد.
خانمی که چند سال در آمد خود را در خانه خرج کرده است، آیا از شوهر طلبکار است؟
اگر حقوق و در آمدش را با رضایت به شوهر بخشیده یا در امور خانه خرج کرده است، از کسی طلبکار نیست؛ بلی، چنانچه به شوهر قرض داده و شوهر آن را هزینه کرده است یا به امر شوهر و بدون قصد رایگان، خرج کرده است، طلبکار است و شوهر باید طلب او را بپردازد.
با پسر نامحرمی دوست شدم و هدایایی برایم خریده است؛ اکنون که متوجه حرمت دوستی با نامحرم شده ام و رابطة خود را با او قطع کرده ام، آیا باید هدایای موجود را به او برگردانم؟
اگر هدایا موجود است و مطالبه می کند، باید به او باز گردانید و در غیر این صورت، برگرداندن لازم نیست؛ هر چند اگر آن هدایا را با دادن به دیگران از محیط زندگی خود دور کنید، تا خاطرات معصیت و گناه کمتر در نظر شما مجسم شود، اولویت و دارد.
دانشجوی پرستاری هستم و در موقع کار در بیمارستان، گاهی دستم با دست همکاران نامحرم تماس پیدا می کند. با این که قصد و غرضی در کار نیست و کوشش خود را برای عدم تماس انجام می دهم، آیا مرتکب گناه می شوم؟
اگر در اثنای کار، دستتان به طور اتفاقی با دست همکاران تماس پیدا کند، اشکال ندارد؛ ولی چنانچه بدانید این عمل به طور مکرر - هر چند ناخودآگاه - انجام می گیرد، لازم است از دستکش و مانند آن استفاده کنید.
اگر انسان با دوست دختر خود به امام زاده رود و زیارت کند، آیا زیارتش همانند دوست معمولی صحیح است؟
رفتن به زیارت امامزادگان، برای کسب ثواب است. اگر انسان در مسیر کسب ثواب، گناهی مرتکب گردد، واضح است که به پاداش مذکور نخواهد رسید و چه بسا موجب افزایش گناه نیز بشود.
روابط بین خانم با نامزدش باید چگونه باشد؛ آیا باید به تمام خواسته های او پاسخ دهد؟
نامزد قبل از اجرای صیغة عقد، نامحرم است؛ اما وقتی صیغه عقد شرعی بین زن و شوهر خوانده شد، وظایفی که از نظر شرع مقدس برای هر یک از طرفین تعیین شده و در رساله های عملیه بیان گردیده، برعهدة آن دو مترتب می شود؛ هر چند هنوز مراسم رسمی عروسی انجام نشده باشد. در این صورت، مرد می تواند هر گونه لذتی از زن ببرد و زن نباید از این کار خودداری کند؛ البته خوب است آن مقدار از روابط که عرفاً و طبق رسوم به بعد از عروسی موکول شده، رعایت شود.
عرق بدن خانم ها در ایام عادت ماهانه چه حکمی دارد؟
پاک است.
لبخند زدن هنگام صحبت با نامحرم، چه حکمی دارد؟
لبخند زدن و هر کاری که در معرض تهییج نامحرم است، جایز نیست.
آیا پوشیدن لباس تنگ و کوتاه برای خانم ها جایز است؟
لباس خانم ها در مقابل نامحرم، باید اولاً بدن را بپوشاند و ثانیاً به نحوی نباشد که موجب تحریک نامحرم گردد.
آیا پوشیدن جوراب برای خانم لازم است؟
خانم ها لازم است، حتی در حال نماز، پای خود را در برابر نامحرم بپوشانند.
استفاده از مواد شیمیایی یا دستگاهی که موهای زائد بدن را برای همیشه از بین ببرد، چه حکمی دارد؟
اگر به لحاظ طبّی ضرر قابل اعتنا نداشته باشد، اشکال ندارد.
آیا چادر و روپوش خانم ها حتماً باید سیاه باشد؟
پوشیدن لباس سیاه، واجب نیست و ملاک آن است که رنگ و شکل لباس خانم ها باعث جلب توجه نامحرم نشود.
پس از ازدواج، چه کسانی از خانوادة شوهر بر من محرم می شوند؟
با انجام عقد ازدواج، شوهر، پدر شوهر و پدر بزرگ های پدری و مادری شوهر و اگر شوهر شما قبلاً ازدواج کرده باشد، فرزندان و نوه های شوهر بر شما محرمند و برادر و برادرزاده و خواهرزاده و عمو و دایی شوهر همه نامحرم هستند.
آیا خواستگاری حتماً باید از طرف مرد باشد؟
خواستگاری از طرف دختر هم شرعاً مانعی ندارد؛ اما مورد پسند عرف نیست و ممکن است از طرف شوهر و خانواده اش، حمل بر جهات دیگری شود و با توجه به طبیعت حساس خانم ها، ممکن است جواب رد از طرف مرد، موجب شکستگی روحی و ایجاد یأس در دختر شود.
مسح پا از روی جوراب نازک چه صورت دارد؟
در مسح باید کف دست بر روی پوست پا کشیده شود و مسح از روی جوراب، صحیح نیست؛ هر چند جوراب نازک باشد و رطوبت به پا هم برسد.
دختری که نه پدر دارد و نه جد پدری، برای ازدواج از چه کسی باید اجازه بگیرد؟
در مورد سؤال، اگر خودش بالغ و رشید است، یعنی صلاح و فساد خود را تشخیص می دهد، رضایت خود او کافی است.
آیا ازدواج با کسی که از طریق چت با او آشنا شده ایم، اشکال دارد؟
در صورتی که واجد شرایط شرعی باشد، اشکال ندارد؛ ولی از آن جا که ازدواج، نقطة عطفی در زندگی است و خوشبختی
انسان تا حدود زیادی به موفقیت یا شکست در این امر مهم بستگی دارد، لازم است در انتخاب همسر و شریک زندگی،
دقت بیشتری کنید؛ تا نسبت به شایستگی و لیاقت وی اطمینان پیدا کنید.
قرآن خواندن خانم ها در ایام عادت ماهانه چه حکمی دارد؟
خواندن قرآن، به جز سوره هایی که سجدة واجب دارند، در ایام عادت، مکروه است؛ یعنی ثواب کمتری دارد.
آیا خانم ها می توانند بدون اجازة شوهر در آمد خود را خرج کنند؟
در آمد مشروع زن، مربوط به خود اوست و در خرج کردن آن، نیاز به اذن شوهر ندارد؛ البته بهتر است خانم ها نسبت به مخارج خود با شوهر، هماهنگی داشته باشند؛ تا موجب کدورت در زندگی نشود.
آیا پزشک معالج نسبت به مریض، مَحرم است؟
پزشک نسبت به مریض، محرم نیست؛ ولی در مواقعی که معالجه متوقف بر نگاه یا لمس مریض است، به مقدار ضرورت، می تواند نگاه یا لمس کند و در صورتی که لمس با دستکش یا از روی حایل دیگری کافی باشد، لمس مستقیم، جایز نیست.
آیا زن در انتخاب وطن، مستقل است یا تابع شوهر است؟
برخی از فقها می فرمایند: زن در انتخاب وطن، مستقل است و برخی می فرمایند: چون بنا دارد با شوهر زندگی کند، تبعیت، قهری است و وطن شوهر، وطن او محسوب می شود. به نظر مرجع تقلید خود مراجعه کنید.
آیا رفتن خانمی که در ایام عادت است، به زیارت اهل قبور، مجالس روضه و حرم ائمه علیهم السلام، جایز است؟
رفتن حائض به مجلس روضه و زیارت اهل قبور، مانعی ندارد؛ اما توقف در حرم ائمه علیهم السلام، اشکال دارد؛ ولی می توانند در رواق های حرم توقف نمایند.
بیرون آمدن خانم ها با مانتوهای تنگ، چه صورتی دارد؟
رفت و آمد خانم ها با لباسی که برجستگی های بدن آنها را مشخص کند یا معرضیت برای فساد داشته باشد، جایز نیست.
آیا نذر، صیغه خاصی دارد؟
آری، نذر، صیغه خاصی دارد؛ برای مثال، شخصی که در مورد شفا یافتن بیماری اش نذر می کند که مبلغی به فقیر بدهد،
چنین می گوید: «اِنْ شَفَی اللَّهُ مَرَضی فَلِلَّهِ عَلی اَن اُعْطِی الْفَقیرَ کذا». البته لازم نیست به عربی بخواند و همین اندازه کافی
است که بگوید: اگر بیماری من شفا یابد، برای خدا بر عهدة من است که فلان مبلغ را به فقیر بدهم.
آیا زن و شوهر می توانند برای تحریک جنسی، با هم فیلم مستهجن ببینند؟
مشاهده این گونه فیلم ها برای همه حرام است.
آیا اطاعت از پدر و مادر شوهر، بر عروس واجب است؟
اطاعت از آنها برای عروس، واجب نیست؛ ولی مناسب است طوری رفتار کند که موجب اختلاف خانوادگی نشود.
خانمی که روز هفتم غسل کرده، در بعضی مواقع، پس از غسل، تا روز دهم، لک می دیده است؛ اما دوباره غسل نکرده، نماز و روزة او چگونه است؟
تمام نمازهایی را که بدون غسل مجدد خوانده، باید قضا کند و نسبت به روزه، اگر علم به حائض بودن نداشته باشد، روزه ها قضا ندارند؛ بلی، اگر پس از لک دیدن، غسل جنابتی انجام داده باشد، به نظر همه فقها، غسل جنابت، کفایت از سایر غسل ها می کند.
آیا گوش دادن به غیبت هم مانند غیبت کردن حرام است؟
بلی، گوش دادن به غیبت هم حرام است و در روایتی است که «گوش کنندة غیبت، یکی از غیبت کنندگان است».
بعضی خانم ها بر روی ناخن خود، ناخن مصنوعی می چسبانند؛ حکم این کار برای آرایش کننده و پولی که می گیرد، چیست؟
ناخن مصنوعی، مانع از رسیدن آب است و با وجود مانع، وضو و غسل، صحیح نیست و اجرت این عمل هم به نظر بسیاری از فقها حلال نیست.
خانمی که قصد ده روز اقامت در جایی کرده است و چند روز اول به علت عذر شرعی، نماز نخوانده است، در پنج روز باقی مانده، نماز را تمام بخواند یا شکسته؟
نماز او در ایام باقی مانده، تمام است.
در مجالس مولودی و جشن زنانه، آیا خانم ها می توانند برقصند؟
به نظر اکثر فقها، رقص زن، فقط برای شوهر، به تنهایی و بدون استفاده از موسیقی لهوی، جایز است و در سایر موارد، جایز نیست و به نظر مقام معظم رهبری، رقص زن در مجالس زنانه، چنانچه موجب تهییج شهوت شود یا مفاسد دیگری داشته باشد و یا همراه موسیقی لهوی باشد، جایز نیست.
تاتوی ابرو، برای خانم ها چه صورتی دارد؟
اگر شبیه خال کوبی است که جرمی بر روی پوست نمی ماند، اشکال ندارد؛ اما چون زینت محسوب می شود، باید از نامحرم پوشانده شود.
- پاسخها طبق نظر همة مراجع تنظیم شده است.