منظور ما از آیین دوست یابی این نیست که افراد را به بد و خوب تقسیم کرده و سپس دوستی با افراد خوب را توصیه کنیم. ما در اینجا در مورد نوع افرادی که برای دوستی مناسبند بحث می‌کنیم نه خوب بودنشان.
به عبارت دیگر قصد ما این نیست که در مورد ارزشمند بودن یا نبودن دیگران قضاوت کنیم و سپس به این نتیجه برسیم که باید با انسان‌های ارزشمند وارد رابطه شد. دلیل این مسئله این است که در عمل نمی‌توان انسان‌ها را به صورت سیاه و سفید دیده و ارتباط با آنها را صفر و یکی ارزیابی کرد، چراکه این روش چندان نتیجه بخش نیست.
ما در دنیای واقعی، نمی‌توانیم خیلی راجع به بد یا خوب بودن افراد قضاوت کنیم. چیزی که در مورد ارتباط با افراد می‌تواند به ما کمک کند و تشخیصش راحت‌تر است بررسی هم راستا بودن یا نبودن دیگران با ماست. اینکه افراد مختلف چقدر به ما شباهت داشته و با ما موافقند و یا چقدر با ما متفاوت بوده و اختلاف نظر دارند.
اگر این طور به مسئله نگاه کنیم نه موافق بودن دیگران با ما به معنی خوب بودنشان است و نه متفاوت بودن و اختلاف نظرشان به معنی بد بودنشان.
آیین دوست یابی
اصلی‌ترین معیاری که در ارتباط با دیگران وجود دارد این است:
باید با کسانی وارد رابطه شویم که ارتباط با آنها برای‌مان خوشایند بوده و نیازی نیست که برای آن رابطه خودمان را تغییر دهیم. مثل تغییر نوع رفتارهای‌مان، نوع پوشش‌مان، حرف زدن‌مان، علایق شخصی‌ای که داریم و سایر تغییراتی از این دست.
بدترین دوست
شاید حدیثی از حضرت رسول بتواند به روشن شدن موضوع بسیار کمک کند که می‌فرمایند:
بدترین دوست تو کسی است که در ارتباط با او دچار سختی شوی.
مسئله‌ی بسیار جالب توجه در مورد این حدیث این است که پیامبر نمی‌فرمایند بدترین دوست تو بی‌ادب‌ترین افراد و یا گناه‌کارترین افراد است.
دلیل این مسئله این است که مادامی که انسان نتواند طبق معیارها و اصول تعریف‌شده‌ی خودش رفتار و زندگی کرده و در نتیجه خود را دربند و مجبور به رعایت اصولی مغایر با معیارهای خود ببیند، اصل اساسی انسان و مختار بودنش زیر سوال می‌رود. (بنده‌ی آنی که در بند آنی)
بدترین دوست تو کسی است که در ارتباط با او دچار سختی شوی.
آیین دوست یابی و تعالی و رشد فردی
یکی از مسائلی که در مورد مطالب بالا مطرح است اینکه شاید ما انسان ارزشمندی نباشیم. پس اگر قرار باشد با کسانی وارد رابطه شویم که ارتباط با آنها برای‌مان خوشایند است و معیارهای‌مان در رابطه با ایشان زیر سوال نمی‌رود، ممکن است همواره در همین حد باقی مانده و هیچ‌گاه رشد نکنیم.
در پاسخ باید گفت که موضوع ما در اینجا انتخاب از بین افرادی است که از نظر ارزشمندی تفاوت چندانی با هم ندارند. مطالب بالا در مورد ارتباط با افرادی بدتر یا بهتر از خودمان نیست، بلکه بحث در انتخاب بین افراد شبیه یا متفاوت از ماست.
درواقع اصلی که وجود دارد اینکه امکان ندارد دوستان یک فرد از نظر ارزشمندی تفاوت چندانی با خودش داشته باشند. دایره‌ی ارتباطی هر فردی بر اساس ارزش‌های خود آن فرد شکل می‌گیرد.
با این اوصاف بحث این نیست که کدام‌یک از افرادی که با آنها در ارتباطیم بهترند، بلکه موضوع این است که من در ارتباط با کدام یک لذت بیشتری برده و احساس راحتی بیشتری می کنم.
تعالی و رشد شخصیتی زمانی اتفاق می افتد که انسان، محیط و دایره‌ی ارتباطی خود را تغییر داده و تصمیم شخصیِ بسیار جدی و راسخی در این راستا گرفته باشد. چنین موضوعی در حالت عمومی مطرح نبوده و بسیار خاص و دور از واقعیت است و موضوع بحث ما در این نوشته نیست.
آیین دوست یابی و انتقادپذیری و اصلاح خود
نکته‌ی دیگری که وجود دارد اینکه با اصلی که برای انتخاب دوست مطرح کردیم دیگر جایی برای انتقادپذیری باقی نمی‌ماند.
در پاسخ باید گفت که در بحث روابط هیچ چیز مطلقی وجود ندارد و همه چیز را باید به صورت نسبی مورد بررسی قرار داد. این درست که ما باید با کسانی وارد رابطه شویم که هم‌سو و شبیه ما هستند، اما این شباهت هیچ‌گاه مطلق و صددرصد نیست.
بحث انتقادپذیری و اصلاح خود در رابطه با دیگران زمانی معنا دارد که ما در بسیاری از ابعاد شبیه به آنها بوده و صرفا در مواردی معدود و جزئی نیاز به تغییراتی در رفتارهای‌مان داشته باشیم، به طوری که بر اساس سنجش هزینه و فایده، در ازای انتقادپذیری و تغییر خود مزایایی را به دست آوریم که بیش از حالتی باشد که تغییر نکرده‌ایم.
تحت این شرایط است که انتقادپذیری و اصلاح اتفاق خواهد افتاد نه زمانی که طرفین رابطه حتی در کوچک‌ترین و ساده‌ترین موارد نیز تفاهمی با هم ندارند.
هر سوالی در مورد این مقاله دارید از طریق کادر دیدگاه در پایین همین صفحه مطرح بفرمایید. حداکثر ظرف ۲۴ ساعت به سوال شما پاسخ خواهیم داد.
چرا می خواهید این فرصت را از دست بدهید؟
اگر تا به حال در دوره رایگان “چگونه ارتباطات موثرتری را تجربه کنیم؟” شرکت نکرده اید، پیشنهاد می کنیم تنها در عرض ۵ ثانیه فرم زیر را پر کرده و بلافاصله اولین درس این دوره ی رایگان را به همراه کتاب الکترونیکی “مقدمه ای بر کاریزما” دریافت کنید:
یک پیشنهاد دوستانه
