تحقیق در مورد گیاهان دارویی

مقدمه:

ارزش وجودي گياهان بر هيچ فرد صاحب کمالي پوشيده نيست. گياهان قبل از جانوران بر روي کرة خاکي ما به وجود آمده اند و در اين راستا اولين زنجيرة غذايي موجودات را تشکيل دادند و به صورت ميليونها گونة مختلف که هنوز هم بعضي از آنها ناشناخته مانده اند، در حال زندگي هستند.(1)

در دنياي امروزي که بيماريها بيداد مي کند، پزشکان و بيماران هر دو در سدد تشخيص و درمان بيماريها مي باشندو ليکن اشکال در اينجاست که برخي از علل و عوامل در تشخيص و حتي درمان بيماريها ناديده گرفته مي شوند. اخيراً مجامع علمي و پزشکي جهان به اين نتيجه رسيده اند که انواع روشهاي قديم يا همان طب سنتي به همان اندازه روشهاي جديد در تشخيص و درمان بيماريها مي توانند مؤثر واقع شوند.(2)

يکي از شرايط لازم براي توفيق در علاج بيماريها و مراقبتهاي اوليه بهداشتي همانا وجود و مصرف درست داروهاي مناسب است. گياهان هميشه يکي از منابع عمومي داروها بوده اند که به صورت سنتي و يا به شکل فرآورده هاي خالص شيميايي مورد بهره برداري قرار مي گيرند. بنابراين همين موضوع باعث شده تا سازمان بهداشت جهاني، فهرست جامعي از گياهان دارويي و عصاره هاي آنها را منتشر کند.(3)

هدف ما در اين مقاله آشناسازي دانش آموزان کلاس چهارم دبستان پارسا با چند گياه معروف که بطور روزمره جهت تقويت بدن و پيشگيري از بروز بيماريها مورد استفاده قرار مي گيرند و در شرايط بيماري نيز از خواص آنها بهره برداري مي شود، بطور مجزا و مختصر صحبت مي کنيم.اميدواريم که با حوصله وارد مطالعه و بحث شويد تا ببينيد دنياي گياهان چه زيبايي ها و آثار مفيد و ارزنده اي در زندگي ما دارد.

بحث:

گياهان داراي اجزاء شش گانة دانه (هسته)، ريشه، ساقه، برگ، گل و ميوه هستند. در برخي از گياهان تمام شش جزء آنها قابل استفاده خوراکي و دارويي مي باشد. اما در بسياري از آنها تنها يک يا دو جزء آن قابل مصرف است. براساس هر يک از اجزاء نامبرده مي توان تعدادي از گياهان خوراکي-دارويي را نام برد:

أ‌.         دانه (هسته يا تخم): به دانه و قهوه و جو

ب‌.     ريشه: هويج و چغندر و سيب ترشي

ت‌.     ساقه: دارچين و گردو ني

ث‌.     برگ: اکاليپتوس و چاي و آويشن

ج‌.      گل: ختمي و آفتابگردان و گلسرخ

ح‌.      ميوه: انجير و زيتون و انار

اما در ادامه به تشريح چند گياه پرمصرف مي پردازيم.

الف) انجير

درخت انجير از زمانهاي بسيار قديم وجود داشته و از آن استفاده زيادي مي‌شده است. در قرآن يک بار به نام اين درخت قسم ياد شده است. انجير درختي است با برگهاي زرد و پنجه‌اي برنگ سبزخاکستري که بلندي آن تا شش متر مي‌رسد و چون در مقابل سرماي شديد مقاومت نداردبنابراين در مناطق معتدله و گرمسير کشت مي‌شود.انجير ميوه مغذي و خوش طعمي است. داراي مواد قندي،چربي، ژروتيين، مواد معدني،و آنزيمهاي مختلف مي‌باشد. شيره سفيدي که با شکستنشاخه‌هاي درخت انجير و يا از ميوه نارس آن خارج مي‌شود بسيار سمي است و اگر بر رويپوست زده شود سلولها را از بين برده و مي‌کشد. انجير:

·         تعرق بدن را زياد مي‌کند.

·         ادرار آور است.

·         حرارت بدن را کاهش مي‌دهد.

·         چاق کننده است.

·         يکي از بهترين ميوه‌ها براي تميز کردن روده بزرگو رفع يبوست است.

·         دستگاه هاضمه را تقويت مي‌کند.

·         براي درمانآنژين، ورم لثه و ورم مخاط دهان نيز موثراست.

·         يکي از داروهاي بسيار موثر براي درمانآرتروزودرد مفاصل، مخلوط شير و انجير مي‌باشد.(4)

ب) اسفناج

اسفناج گياه بومي ايران است و بعدها کم کم به نقاط ديگر دنيا راه يافت.به اسفناج ملکه سبزيها - عروس سبزيها و جاروب معده هم گفته اند.اسفناج نسبت به سرماي زمستان مقاوم است.اسفناج خواص ضد سرطاني دارد. عصاره اسفناج در کاهش سرعت رشد سلول‌هاي سرطاني معده، پوست و پروستات تاثير داشته‌است. بهترين دارو براي کساني است که مبتلا به کم خوني هستند.برگ اسفناج منبع غني ويتامين A،B3،C،Kو آهن، منيزيوم و پتاسيم مي‌باشد.براي بيماران مبتلا به ناراحتي‌هاي استخواني، ديابتي و قلبي کمتر ماده‌ غذايي به لحاظ بهره‌مندي از تعداد قابل توجهي مواد مغذي کمک کننده با اسفناج قابل مقايسه است.اسفناج کلسترول خون را پايين مي‌آورد ومانع چسبيدن کلسترول به رگهاي خوني مي‌شود. کلسترول در رگ‌هاي خوني ديواره‌هايي مي‌سازد که مي‌تواند باعث مسدود شدن رگ‌هاي خوني شده و در نتيجه منجر به بروز سکته‌ قلبييا مغزي شود.اسفناج براي از بين بردن ورم و درد گلو مفيد است.اسفناج پخته براي رفع بيماري آسم باشند و گرفتگي صدا بسيار موثر است.ورم روده کوچک را رفع مي‌کند.ملين است و يبوست را برطرف مي‌کند.براي لاغر شدن و وزن کم کردن مفيد است.(4)

ج) خاکشير

خاکشير گياهي است علفي که ارتفاع ساقه آن تا يک متر نيز مي‌رسد. تخم اين گياه کههمان خاکشير است ريز و کمي دراز و معمولا به رنگ قرمز مي‌باشد. خاکشير از نظر طب قديم:

·         التيام دهنده زخم و جراحات است.

·         براي رفع اسهالهاي ساده مفيد است.

·         ادرارآور است.

·         تب‌بر است.

·         التهاب کليه را برطرف مي‌کند.سنگ کليهرا دفع مي‌کند.

·         سرخکومخملکرا درمانمي‌کند.

·         براي از بين بردن کهير و التهابات پوستيمفيد است.

·         از گلها و برگهاي گياه مي‌توان براي رفع بيماري ناشي از کمبود ويتامين C استفاده کرد.(4)

د) چاي

چاي پس از آب پر مصرفترين نوشيدني در دنياست و روزانه يک ميليارد فنجان چاي در دنيا نوشيده مي‌شود.در بسياري فرهنگها چاي به عنوان يک معجون شفابخش معرفي شده است. براساس نتايج يک تحقيق گسترده، خطر سکته مغزي براي مرداني که روزانه چهار تا پنج فنجان چاي مي نوشند، ۷۰ درصد کمتر است. يک تحقيق ديگر در سال ۱۹۹۳ اعلام کرد مصرف زياد چاي، حملات قلبي مهلک را کاهش مي‌دهد.

چون چاي حاوي فلورايد است، مي‌تواند مقاومت دندانها را زياد و از پوسيدگي آنها جلوگيري کند.محققان ژاپني پي بردند که چاي با پيشگيري از تشکيل پلاک دنداني برخي باکتريهاي دنداني را که مي‌توانند باعث بيماري لثه شوند، نابودمي‌کند.افزودن شکر مي‌تواند به دندانها آسيب بزند. پس بهتر است چاي رابدون افزودن چيزي به آن بنوشيد.

چاييک محرک است و يا يک آرام بخش؟هر دو. چاي تا پيش از ۲ دقيقه از دم کشيدن اثر محرک دارد اما پس از اين مدت بتدريج از خاصيت محرک بودن آن کاسته شده و به خاصيت آرام بخشي آن افزوده ميگردد. پس از گذشت ۵ دقيقه از دم کشيدن چاي کاملا به يک آرام بخش مبدل ميگردد.مصرف دم‌کرده چاي باعث تسريع حرکات تنفسي، سرعت در گردش خون، رفع خواب‌آلودگي، احساس تجديد نيرو، تقويت نيروي فکري، گوارش بهتر غذا و تعريق مي‌شود از اينرو چاي را هنگام خستگي، ضعف عصبي، ميگرن، بيماري‌هاي قلبي و آسم مي‌توان تجويز نمود.(5)

هـ) دارچين

دارچين درختي است هميشه سبز که از تمام قسمتهاي آن بوي معطر و مطبوع دارچيناستشمام مي‌شود. پوستاين درخت را کنده و معمولا پودر مي‌کنند و در غذا يا به عنوان چاي از آن استفادهمي‌کنند.دارچين به رنگ زرد طلايييا قهوه‌اي مايل به قرمز درمي‌آيد.

دارچين کليهرا گرم مي‌کند وضعف کمر و پاها را از بين مي‌برد وکمخونيرا درمان مي‌کند. دارچين بهترين دارو براي دردهاي عضلاني است. دارچين اثر آرام کنده و شادکننده دارد و از بسياري از داروهاي آرام بخش بهتر است.اثر مهم ديگر دارچينپايين آوردن تب مي‌باشد. اگر سرما خورده‌ايد يا ضعف شديد داريد چاي دارچين بهترين دارو است. دارچين معده راتميز و آرام و قوي مي‌کند.(4)

منابع و مآخذ:

1)      ظريفيان صنعتکار، بهنام- دنياي گياهان، همراه با خواص گياهان دارويي-انتشارات فارابي- تهران- 1383

2)      ابوالحبيب، علي- خودآموز گياهان دارويي- انتشارات فرهيختگان دانشگاه- تهران- 1386

3)      رجحان، محمدصادق- دارو و درمان گياهي- انتشارات علوي- تهران- 1375

4)      http://daneshnameh.roshd.ir

http://www.iana.ir/detailed_articles.aspx?article_id=15