ده پیشنهاد برای مطالعه در حوزه
کتب مذهبی
مقدمه : هفته پیش که با حوزه ادبیات دفاع مقدس آغاز کردم این بار می خواستم سراغ ادبیات داستانی بروم اما دیدم مصادف است با شب های قدر و ایام شهادت حضرت علی(ع) ، این شد که امروز آمدم سراغ حوزه کتب مذهبی .
کتاب آسمانی ما قرآن است یعنی خواندنی و اولین و بهترین کتاب مذهبی ما برای مطالعه چون کلام خداوند است . قرآن ما را تشویق به مطالعه می کند و از همین رو عالمان و بزرگان دین همواره اندیشه های خود را بر کاغذ نگاشته اند تا مورد مطالعه شاگردان و آیندگان قرار گیرد ؛ از صحیفه سجادیه و نهج البلاغه تا تفسیر المیزان و تا کتب امام خمینی(ره) و شهید مطهری .
این ها کتاب هایی هستند که اساس دین و اندیشه امروز ما را تشکیل می دهند و هر علاقه مندی به حوزه مطالعه کتاب های دینی-مذهبی حتماً با آنها آشنایی دارد . فقط کافی است کتابی نام شهید مطهری را بر خود داشته باشد تا به عنوان یک گنج عظیم فقهی ، سیاسی و فلسفی شناخته شود .
بنابراین در اینجا نیازی به معرفی اینگونه کتاب ها ندیدم . بلکه به سراغ کتاب هایی رفتم که کمتر بتوان آنها را به صورت کلی توصیف و دسته بندی نمود .
این را هم داشته باشید که در اغلب حوزه هایی که از این پس به آنها خواهیم پرداخت قوانین کپی رایت و حق مولف چندان رعایت می شود و معمولاً یک اثر توسط چندین ناشر منتشر می شود به همین خاطر نمی توانم مثل حوزه ادبیات دفاع مقدس ، که قوانین کپی رایت در آن حوزه بهتر اجرا می شود ، به نام ناشر و مشخصات ثبتی کتاب اشاره کنم مگر اینکه توضیح خاصی نیاز داشته باشد که در قسمت "توضیحات بنده" اشاره می کنم .
*
{این بخش کاملاً فاقد تصویر می باشد}
پیشنهاد اول - " سیاحت غرب ؛ یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ "
نوع کتاب : شبه رمان
نویسنده : آقا نجفی قوچانی
توضیحات بنده : کتاب سیاحت غرب هرچند ظاهری رمان گونه دارد اما نویسنده آن که از فقهای بزرگ زمان خود بوده با علم کامل به احادیث و روایات مطرح در باب زندگی پس از مرگ سعی نموده تصویری تقریبی از عالم برزخ برای خوانندگان ترسیم نماید و آنها را نسبت به جزا و مکافات اعمالشان در برزخ هشدار دهد که اگر در برزخ چنین خواهد شد وای به حالتان در جهنم!
با اینکه از نگارش کتاب حدود هشتاد سال می گذرد ، نثر آن ساده و قابل فهم و تا حدود زیادی امروزی است و به همین خاطر نسل جوان امروز هم بخوبی می توانند با آن ارتباط برقرار کنند .
*
پیشنهاد دوم - " نشان از بی نشان ها "
نوع کتاب : مجموعه شرح حال و روایات
نویسنده : علی مقدادی اصفهانی
توضیحات بنده : این کتاب دربردارنده شرح حال و روایاتی است از یکی از عالمان گرانقدر اما کمتر شناخته شده دوره پهلوی به نام مرحوم حاج شیخ حسنعلی اصفهانی (ره) معروف به شیخ نخودکی .
شیخ حسنعلی اصفهانی در عین حالی که از علمای بزرگ زمان خود فقه و اصول آموخته و به درجه اجتهاد رسیده بود در علوم باطنی هم از کودکی نزد عرفای بزرگی همچون حاج محمد صادق تخت پولادی و آقا سید جعفر حسینی قزوینی تعلیم یافته و از این لحاظ به درجه ای از سلوک دست یافته بود که کمتر انسانی به آن می رسد .
این شیخ بزرگوار که متولد اصفهان بود بعد از اتمام دروس حوزوی به مشهد رفت تا مقیم بارگاه امام رضا(ع) گردد اما از آنجا که دستگاه حکومتی حضور چنین شخصیت والایی را در آن شهر تحمل نمی کرد ایشان مجبور شدند در یکی از روستاهای اطراف به نام نخودک ساکن شوند و از این رو طی سال های بعد به شیخ نخودکی مشهور شدند و بودند بسیاری از مردم که ایشان را به این نام شناخته و نام اصلیشان را نمی دانستند!
برای شناخت گوشه ای از شخصیت این فقیه و عالم بزرگ باید حتماً کتاب "نشان از بی نشان ها" را مطالعه کنید تا دریابید که ایشان به چنان درجه ای از سلوک معنوی و انسان کامل بودن رسیده بودند که طی الارض و خبر از عالم غیب برایشان مثل کارهای روزانه بود که بیان آن را برای شاهدان تا زمان مرگ خود قدغن ساخته بودند .
*
پیشنهاد سوم - " پدر ، عشق و پسر "
نوع کتاب : شبه رمان
نویسنده : سید مهدی شجاعی
توضیحات بنده : این کتاب در واقع روایت حضور حضرت علی اکبر(ع) در میدان نبرد کربلا و علاقه و نگرانی های امام حسین(ع) نسبت به ایشان است که با این حال اذن رفتن به میدان به فرزندشان می دهند و شاهد دلاوری ها ، تشنگی و سرانجام شهادت ایشان هستند .
راوی خیالی کتاب اسب حضرت علی اکبر است که گویا عمری طولانی داشته و اسب پیامبر هم بوده است .
نثر کتاب عالی است و خوانندگان کودک و نوجوان به خوبی با آن ارتباط برقرار می کنند آنچنانکه بنده آن را در همان سال نخست انتشار و در ده سالگی خواندم که در همان زمان تاثیر فراوانی رویم گذاشت .
*
پیشنهاد چهارم - " شیعه پاسخ می گوید "
نوع کتاب : مباحثه
نویسنده : آیت الله العظمی مکارم شیرازی
توضیحات بنده : انصافاً آقای مکارم شیرازی از آن دسته عالمانی هستند که بخوبی قادرند شبهات وارد بر تشیع را پاسخ دهند و در برابر بدخواهان بیاستند . بنده تاکنون چندین کتاب در این خصوص از ایشان مطالعه کرده ام که کتاب "شیعه پاسخ می گوید" را به عنوان نمونه انتخاب و در اینجا معرفی می نمایم .
دو سال قبل که به نمایشگاه کتاب رفته ام این کتاب درست مثل یک معجزه خود را به بنده نشان داد چون در آن زمان شدیداً مایل بودم در این حوزه مطالعه ای داشته باشم اما نمی دانستم به کدام منبع باید مراجعه نمایم . البته بنده به آقای مکارم شیرازی ارادت ویژه دارم اما تا آن زمان بجز رساله فقهیشان مطالعه ای دیگری بر آثارشان نداشتم .
تمرکز کتاب بر روی ده مسئله از مسائلی است که باعث اختلاف فقهی بین شیعه و سنی شده و علمای وهابی با تمرکز روی این مسائل سعی در محکوم نمودن شیعیان دارند در حالیکه آقای مکارم شیرازی در خصوص این مسائل ثابت می کنند که نظر شیعه درست است و در واقع وهابیون به دنبال تحریف دین می باشند . مسائلی که آقای مکارم در این کتاب به آنها می پردازند به این قرار هستند ؛ عدم تحریف قرآن - تقیه - عدالت صحابه - احترام به قبور بزرگان - نکاح موقت - سجده بر زمین - جمع میان دو نماز - مسح پاها در وضو - بسم الله جزء سوره حمد است - توسل به اولیا الله
که اگر در این زمینه ها شبهه و سئوالی دارید توصیه می کنم حتماً این کتاب را بخوانید .
*
پیشنهاد پنجم - " قضاوت های حیرت انگیز حضرت علی(ع) "
نوع کتاب : مجموعه حکایات
نویسنده : سید هادی صحفی / انتخاب حکایات : ح موحودی
توضیحات بنده : از توان بنده برای توضیح خارج است . باید حکایات شگفت انگیز این کتاب را بخوانید تا پی ببرید چرا حضرت رسول(ص) فرموده اند : اگر همه درختان قلم شوند و دریاها جوهر گردند و جنیان حسابگر و انسانها نویسنده شوند نمی توانند فضیلتهای علی بن ابیطالب(ع) را شمارش کنند .
*
پیشنهاد ششم - " قهرمان دو میدان "
نوع کتاب : روایت تاریخی
نویسنده : رضا شیرازی
توضیحات بنده : بهترین منبع برای آشنایی کودکان و نوجوان با زندگی و دوران امامت امام حسن مجتبی(ع) که با نثری ساده و خلاصه شده به مهترین وقایع دوران زندگی ایشان می پردازد .
*
پیشنهاد هفتم - " دکتر هفت ساله "
نوع کتاب : مجموعه شرح حال و خاطرات
نویسنده : اصغر جدائی
توضیحات بنده : شاید برای کودکان و حتی نوجوانان امروز نام "سید محمد حسین طباطبائی (علم الهدی)" چندان شناخته شده نباشد . خب تقصیری هم ندارند ؛ تلوزیونی که یک زمانی سعی داشت امثال شهید عزیزالهی را به عنوان مجری برنامه کودک و نوجوان جذب کند حالا عمو پورنگ و خاله نرگس و ... را برای بچه ها تبلیغ می کند . چند سال است که دیگر از محمد حسین در تلوزیون خبری نیست و فقط گاه گداری او را در مجالس سخنرانی بزرگان نشان می دهند که در کسوت طلبگی یک گوشه نشسته و گوش می دهد . انگار از نظر تلوزیونی ها معجزه دکتر هفت ساله تمام شده است!
اگر جزو همان هایی هستید که راجب محمد حسین طباطبائی اطلاعات کمی دارند و مشتاق شناخت او هستند حتماً این کتاب را مطالعه کنید که به جرات می توانم بگویم تنها منبع جامع و قابل اعتنا درباره این معجزه قرآن است .
*
پیشنهاد هشتم - " دیدار با تاریکی "
نوع کتاب : مباحثه و نقد
نویسنده : حمید فلاحتی / مهدی فاطمی نیا
توضیحات بنده : نقد تفکرات فرقه ظاله بهائیت از جمله مباحث مهمی است که نویسندگان حوزه مذهب در چند دهه اخیر و بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی فراوان به آن پرداخته اند اما متاسفانه هنوز یک اثر جامع و فراگیر یافت نشده که بتواند همه ابعاد و زوایای آشکار و پنهان این فرقه را برای عموم مردم افشا نماید و اغلب کتاب های موجود یا ناقص به این مبحث پرداخته اند یا تنها برای مخاطبان خاص و دارای سواد قرآنی بالا قابل درک می باشند . در این میان یکی از کتاب های مفیدی که می توانم خواندن آن را به علاقه مندان توصیه کنم و تا حدود زیادی می تواند به شبهات و سئوالات پاسخ گوید همین کتاب دیدار با تاریکی است .
فقط یکی از ایرادات اصلی کتاب که در بخش های تاریخچه ای آن به چشم می آید اشتباهاتی در درج تاریخ سال هاست و مشخص نیست مقیاس نویسندگان برای درج رقم سال ها بالاخره هجری قمری است یا هجری شمسی و تا حدودی باعث سردرگمی خوانندگان می شود .
*
پیشنهاد نهم - " تخت فولاد اصفهان "
نوع کتاب : معرفی نامه
نویسنده : سید احمد عقیلی
توضیحات بنده : قبرستان تاریخی تخت فولاد یا تخت پولاد اصفهان ، مجموعه ای منحصر به فرد و شگفت انگیز است از تکای مختلف که هر کدام داستان و زیبایی خود را دارند و باعث می شوند تا این مجموعه نتنها در ایران منحصر به فرد باشد بلکه جزو قبرستان های نمونه جهان اسلام قرار گیرد .
درباره این مجموعه و معرفی تکایای آن کتاب های متعددی نوشته و چاپ شده است که به نظرم کتاب نوشته آقای عقیلی جزو کامل ترین و جامع ترین آنهاست و ضمن معرفی تکایا ، معرفی مختصری هم بر علما و بزرگان دفن شده در این تکایا دارد که خواندنشان خالی از لطف نیست .
*
پیشنهاد دهم - " پیشگوئیهای امیرالمومنین"
نوع کتاب : مجموعه روایات
نویسنده : سید محمد نجفی یزدی
توضیحات بنده : کتابی شگفت انگیز است که جای بحث فراوان دارد . در این کتاب روایاتی حیرت انگیز بیان می شود از پیشگوئی های حضرت علی(ع) در آینده که خواندن آنها انسان را به حیرت وا می دارد . اما این روایات تا چه حد درست می باشند؟ برخی از این روایات به خطابه ها و سخنرانی های عمومی حضرت مربوط می شوند که توسط افراد مختلف در منابع گوناگون نقل شده و قابل دفاع می باشند . البته منظورم این نیست که دانش فراوان آن حضرت را زیر سئوال ببرم اما برخی از روایات کتاب را نمی توان به طور صد در صد باور کرد یا شبهاتی بر آنها وارد می گردد . مثلاً از ابن عباس نقل شده است که بعد از شهادت امام حسین(ع) گفته است که حضرت علی(ع) کتابی به وی نشان داده که تمامی وقایع بعد از مرگ پیامبر در آن نوشته شده است . خب حضرت چه احتیاجی به کتاب داشته؟ چرا هیچ یک از امامان و اصحابشان از این کتاب سخنی نگفته اند و فقط ابن عباس آن را دیده است؟
در یک سری موارد هم که نویسنده سعی کرده پیشگوئیهای رخ داده حضرت را با روایات تاریخی آن پیشگوئی ها مطابقت دهد به روایاتی پرداخته که کمتر از سوی عالمان و مورخان مورد توجه هستند . مثلاً درباره قیام ابومسلم خراسانی بعد از بیان پیشگوئی حضرت که درباره شخصیت ابومسلم در این پیشگوئی سخنی گفته نشده ، نویسنده از کتاب حدیقۀ الشیعه نوشته مقدس اردبیلی نقل می کند که امام رضا(ع) ابومسلم خراسانی را لعنت کرده و او را دشمن و قاتل شیعیان می دانسته است . اگر این روایت صحیح است پس چرا در مشهدالرضا نام اومسلم همچون یکی از بزرگان و اولیا مورد احترام است؟ یا در مورد قتل متوکل خلیفه عباسی توسط پسرش که توسط امیرالمونین پیشگوئی شده است نویسنده به روایت حاج شیخ عباس قمی در کتاب نفس المهموم استناد می کند که انگیزه این قتل را توهین متوکل به ائمه و بخصوص حضرت فاطمه(س) در حضور پسرش می داند حال آنکه در سایر منابع انگیزه قتل سیاسی و جاه طلبی پسر متوکل عنوان شده و فقط همین منبع چنین ادعایی دارد!
به هر حال اگر یکی از علما و فضلای حوضه علمیه نقدی بر این کتاب بنویسد بدون شک بسیاری از این شبهات پاسخ خود را می یافتند .