در اسطوره شناسي يوناني ها «نارسيوس» مرد جواني بود كه كسي را دوست نداشت! تا اينكه روزي عاشق عكس خود در آب رودخانه اي شد! او نمي توانست تصويرش را دربرگيرد، در نتيجه اندوهگين شد و سرانجام پري دريايي شد و مرد!
اختلال شخصيت خودشيفته(از خود راضي)
اختلال شخصيت «نارسيسي» يا «خودشيفته» شرايطي آسيب شناختي است كه در آن شخص بشدت خود محور، علاقه مند به خويشتن، خود بزرگ بين، فاقد احساس همدلي و سلطه گر است. با اينكه شخصيت هايي با اين ويژگي به مقامهاي بالا دست مي يابند، اما زندگي شان راضي كننده و لذت بخش نيست و ممكن است در زندگي دست به اقداماتي بزنند كه تحقير خود آنها را به همراه داشته باشد. اشخاصي با اين ويژگي از روابط و يا از موفقيت هاي خود شاد نمي شوند.
ويژگي هاي رفتاري
افرادي با اين گونه تيپ شخصيتي، بخصوص در دنياي قدرت و زمينه هاي سياسي و كارهاي بازرگاني و شركتي مي توانند به اوج برسند. اين اشخاص اغلب جلب توجه مي كنند، از انرژي فوق العاده اي برخوردارند، مي توانند درباره توانمنديهاي خود حرف بزنند و عقايد خود را به ديگران تحميل كنند. آنها در نظر ديگران با استعداد و با اين حال نفوذناپذير هستند.
افراد خودشيفته براي رسيدن به اهداف خود بر ديگران سلطه جويي مي كنند و انتظار دارند كه ديگران با آنها رفتاري متفاوت از سايرين داشته باشند.
افراد خودشيفته، تحمل شنيدن انتقاد را ندارند. بعضي ها بي آنكه به روي خود بياورند، شديداً ناراحت و دلخور مي شوند، اما رنجشان با آنچه شنيده اند تناسب ندارد! گروهي ديگر با خشم واكنش نشان مي دهند، بدخلق و بدبرخورد مي شوند و براي رسيدن به خواسته هاي خود ديگران را مورد سلطه جويي قرار مي دهند. نكته قابل توجه اينكه افراد خودشيفته مي خواهند انتقاد كننده را نابود كنند.
اين گونه افراد، فاقد ويژگي همدلي هستند و نمي توانند بفهمند كه ديگران چه احساسي دارند. آنها متوجه نيستند كه به خاطر بيماري خود چه لطمه اي به ديگران مي زنند و چقدر خاطر آنها را مكدر مي سازند. افرادي كه به اين اختلال مبتلا هستند به تحسين شدن دائم نياز دارند و براي رسيدن به اين خواسته خود ترفند بازي مي كنند! آنها سعي دارند به موفقيت هاي تحسين برانگيز برسند، اما در ضمن به ديگران غبطه مي خورند و بر آنها حسد مي ورزند! اين اشخاص اغلب افسرده مي شوند و از اشخاصي كه در زندگي شان حضور دارند، استفاده نمي برند!
سير و پيش آگهي اختلال شخصيت خودشيفته
اين اختلال مزمن است و درمان آن نيز مشكل! چنين بيماراني مدام ناچارند ضربه هايي را كه از رفتارشان ناشي مي گردد، تحمل كنند. پيشرفت سن را خوب تحمل نمي كنند، چون براي زيبايي، قدرت و صفات جواني ارزش زيادي قائل هستند و به طور نامناسبي به آنها وابسته اند!
نظريه هاي گوناگون روان شناسي
1- نظريه روانكاوان
روانكاوان از زمان فرويد به موضوع خودشيفتگي علاقه مند بوده اند. نظريات فرويد در رابطه با اين موضوع در طول زندگي اش تغيير يافت. فرويد عقيده داشت كه افراد خودشيفته نمي توانند از روانكاوي سود ببرند، زيرا قادر نيستند رابطه انتقالي لازم را با درمانگر شكل بدهند.
2- نظريه روان پويش گران
اكثر نظريه پردازان پويشي نوين نظرات جديدي درباره خودشيفتگي ارائه نموده اند و يكي از با نفوذترين اين نظريه پردازان «اتو كرنبرگ» است كه بر خود معطوف بودن افراطي افراد خودشيفته، تعامل با ديگر مردم و اختلاف بين خودانگاري به ظاهر مغرورانه آنان و نياز سيراب نشدني آنها براي پذيرش از سوي ديگران تأكيد كرده است.
كنار آمدن با افراد از خود راضي و چند توصيه براي زندگي كردن با آنها
كنار آمدن با مردان و زنان خودشيفته بشدت دشوار است. توجه داشته باشيد كه استرس، اختلاف و تعارض مي تواند منجر به رفتارهاي ناخوشايند شود و در اين ميان افراد خودشيفته كه نمي توانند حتي در بهترين شرايط با ديگران كنار بيايند از موقعيت ويژه اي برخوردارند.
چند توصيه مهم
1- اين افراد نياز دارند كه همواره شماره يك باشند.
2- براي جلب توجه به آنان توجه كنيد.
3- مراقب باشيد عزت نفس خود را در گرو محبت و توجه آنان قرار ندهيد.
4- احساسات خود را مطرح كنيد و حتي درباره موضوعات به ظاهر مسلم حرف بزنيد، اما انتظار نداشته باشيد كه اين افراد متوجه حرفهاي شما شوند.
5- بسياري از افراد خودشيفته، گاهي به شما نزديك مي شوند و بعد فاصله مي گيرند. اين موضوع بويژه بعد از ايجاد رابطه بيشتر ديده مي شود. از اين نزديك و دور شدن آنان معطلع باشيد.
روشهاي درمان اختلال شخصيت خودشيفته
از جمله روشهاي درماني براي اين اين اختلال مي توان به موارد زير اشاره كرد:
1- روان درماني
درمان اختلال شخصيت خودشيفته بي نهايت مشكل است، چون براي پيشرفت درمان، اين افراد بايد دست از خودشيفتگي بردارند. روان پزشكاني مثل «اتو كرنبرگ» و «هاينزكوهات» طرفدار روشهاي روانكاوري و روان پويشي هستند.
شناخت درماني نيز براي درمان خودشيفته ها، پيشنهاد شده است.
2- درمان دارويي
در بيماراني كه نوسان خلق جزيي، از شكل باليني ويژه دارند، نوعي داروي خاص توصيه مي شود.
چون مبتلايان به اين نوع اختلال شخصيت خودشيفته، طرد شدن را خوب تحمل نمي كنند و آمادگي ابتلا به افسردگي را دارند، داروهاي ضد افسردگي نيز ممكن است در مورد آنان به كار رود.
منبع: نشريه روزهاي زندگي-ش332.