توضیحات کارشناس:
عده گرفتن از واجبات الهی و اقسام آن عبارت است از:
1- عده وفات
2- عده فراق (جدایی) به سبب طلاق، سپری شدن مدت عقد موقت یا بذل مدت آن، فسخ عقد به واسطه عیب و انفساخ عقد به دلیل ارتداد، اسلام آوردن، شیردادن
3- عده وطی شبهه با عقد و بدون عقد
در زمان عده و به تناسب نوع آن، ممنوعیت‌هایی در زمینه ازدواج با مردان دیگر؛ یا مقاربت با شوهر و زینت کردن وجود دارد.
به عنوان مثال وقتی زنی از مردی جدا شده و در عده او است، مردان دیگر حق ازدواج با آن زن را ندارند؛ یا زن شوهرداری که مبتلا به وطی شبهه شده و در عده آن است نباید در این مدت با شوهر خود مقاربت نماید؛ و زنی که در عده وفات است علاوه بر اجتناب از ازدواج، باید از زینت کردن و پوشیدن لباس‌های الوان و مجلسی نیز خودداری کند که به آن حداد گفته می‌شود.
خداوند بزرگ در قرآن کریم، خطاب به نبی اعظم صلی الله علیه و آله به عده فرمان داده و فرموده است:
یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ (سوره مبارکه طلاق، قسمتی از آیه1)
ای پیامبر هرگاه زنان را طلاق می‌دهید پس به وقت عده آنان طلاق دهید و مدت عده را بشمارید.
و در سوره أحزاب، آیة: 49 نیز خطاب به مومنین فرموده است:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَکَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَکُمْ عَلَیْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَ سَرِّحُوهُنَّ سَرَاحاً جَمِیلاً
عده احکام و جزئیات فراوانی دارد، از جمله آنها آن است که عده وفات شوهر را هر زنی باید نگه دارد، حتی اگر نزدیکی نکرده باشند و یا زن یائسه باشد. اما بقیه اقسام عده بر زنی واجب است که مقاربت داشته و یائسه نیز نباشد. (رجوع شود به تحریرالوسیله؛ ج 2، کتاب الطلاق، القول فی العدد، مسأله 1، القول فی عدة وطء الشبهة، مسأله 8)
وجوب عده نگه داشتن صرفا به جهت بارداری نیست
در بین عامه مردم چنین تصور می‌شود که وجوب عده صرفا به جهت موضوع بارداری و روشن شدن بود و نبود آن اشت، در حالی که چنین نیست. شاید بتوان شرط دخول در وجوب اکثر اقسام عده را منشأ پیدایش چنین تفکر اشتباهی دانست. به هر حال خطا بودن این فکر با مطالعه و ملاحظه جزئیات احکام عده معلوم می‌گردد. مثل عده وفات که زن در هر سن و سالی باید آن را نگه دارد در حالی که زن در سنین بالای عمر به قطع و یقین احتمال بلکه امکان بارداری ندارد.
شاهد دیگر بر این مدعی، وجوب عده بر زنی است که بعد از گذشت سال‌ها از آخرین نزدیکی با شوهر و در غیاب وی متارکه کرده است در حالی که موضوع بارداری از شوهر در این حال قطعا منتفی است.
از طرف دیگر مواردی وجود دارد که بارداری در آن حال ممکن و احتمال آن زیاد است اما با این حال عده بر زن واجب نشده است؛ مانند دختر یا زن جوانی که بدون نزدیکی طلاق گرفته است در حالی که قبل از طلاق شوهر با او معاشقه و تفخیذ و نظیر آن داشته و بدون نزدیکی در دهانه رحم زن انزال کرده است.
از جمله سؤالاتی که تفکر پیش گفته را زمینه ساز آنها باید دانست، همین سؤال مورد بحث است. یعنی عده داشتن و نداشتن زنی که فاقد رحم است و یا به هر دلیل امکان بارداری ندارد.
عده نگه داشتن بر زنی که رحم ندارد یا باردار نمی‌شود، واجب است
امام خمینی (س) مطابق استفتائات ذیل صراحتا به وجوب عده بر اینان فتوا داده و چنین فرموده‌اند:
س: 62- زنهائى که عمل مى‌کنند و رحم آنها را بیرون مى‌آورند و إمکان حامله شدن و یا حیض دیدن ندارند، اگر در سنّ «من تحیض» باشند باید عدّه طلاق نگهدارند یا نه؟
ج- باید عدّه نگهدارند.
س 64- آیا براى زنى که لوله‌هاى رحم او را ببندند و یا اینکه رحم وى را بردارند نگه‌داشتن عدّه طلاق واجب است؟
ج- واجب است.
(استفتاءات امام خمینى؛ ج3، ص: 335)
1392/11/01
.
انتهای پیام /*