هتک حرمت و ورود به عنف به منزل دیگری بوسیله اشخاص عادی دارای عنوان مجرمانه ایست که در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین شده است و هیچ کس حق ندارد بدون رضایت دیگری و با زور وارد حریم دیگران شود.
ورود به قهر و اجبار به ملک دیگران
هر کس به زور و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگران است، اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه در ملک باقی مانده باشد، علاوه بر رفع تجاوز به مجازات حبس از یک تا شش ماه و اگر دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یکی از آنان حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.
در صورتیکه تعداد افرادی که به زور و بدون رضایت وارد ملک دیگران شده اند، بیش از یک نفر باشند، مجازات حبس بیشتری منظور خواهد شد.
اگر ضمن ورود به ملک، فرد رضایت مالک را جلب کرده باشد ولی زمانیکه در ملک میباشد، مالک به او اخطار دهد که از ملک بیرون برو و اینجا را تخلیه کن، اگر فرد بیرون نرود و در ملک باقی بماند، مصداق این جرم خواهد بود.
یعنی حتما نباید در بدو ورود با زور وارد شود. همینکه بعد از ورود نیز فرد اجازه ماندن ندهد، سریعا باید ملک را تخلیه کند وگرنه میتوان از او شکایت کرد.
ورود صاحبخانه به ملک بدون اجازه مستاجر
در اجاره گرچه فرد اجاره دهنده، مالک عین مستاجره است و تنها منافع آن ملک را به مستاجر انتقال می دهد اما باید توجه داشت که موجر حق ندارد بدون اجازه وارد حریم خصوصی مستاجر (اجاره کننده) شود و عمل او تخلف و جرم است.
البته اگر مالک قصد فروش ملک خود را داشته یا بخواهد وضع ملک را از جهت امکان وجود خرابی یا کسر و نقصان در آن مشاهده کند و مستاجر مانع از رویت خریدار یا مالک شود مالک می تواند به دادستان محل وقوع ملک مراجعه و درخواست خود را طرح کند در این حالت با دستور دادستان و حضور مامورین انتظامی اجازه دیدن ملک به مالک یا خریدار داده خواهد شد.
هر جرمی یک رکن مادی دارد و یک رکن معنوی و یک رکن قانونی که در این قسمت این ارکان به منظور جرم هتک حرمت و ورود غیر قانونی به منزل اشخاص برای شما توضیح داده خواهد شد.
رکن مادی ورود به عنف
۱) موضوع جرم: منزل یا مسکن؛ محل وقوع این جرم است.
منزل در لغت به معنای سرای و خانه است و مسکن به معنای محل سکونت.
۲) رفتار مرتکب: عبارت است از ورود به منزل دیگری که همراه با عنف (زور) و تهدید باشد. پس ورود تنها با فعل قابل تحقق است و عنف اعم از مادی و معنوی است.
رکن معنوی ورود به عنف
جرم موضوع ماده ۶۹۴ ق.م.ا بر اساس عمدی بودن جرایم و هم به استناد استفاده قانونگذار از واژه‌های عنف و تهدید، عمدی است.
اجزاء رکن معنوی جرم ورود به عنف
- آگاهی به مسکونی بودن محل
- آگاهی به تعلق منزل به دیگری
- قصد ورود به منزل غیر
چون این جرم مطلق است نیازی به سوء نیت ندارد و انگیزه مرتکب نیز در تحقق جرم موضوع ماده ۶۹۴ ق.م.ا نقشی ندارد.
مجازات و رکن قانونی جرم ورود به عنف
مرتکب این جرم مطابق ماده ۶۹۴ قانون مجازات اسلامی به حبس از شش ماه الی سه سال محکوم می‌شود ولی در صورتی که مرتکبین بیش از یک نفر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد مجازات آنها حبس از یک تا شش سال خواهد بود.
وجود منزل متعلق به دیگری: لفظ منزل در موضوع این جرم شامل هر محل مسکونی اشغال شده بوسیله یک شخص است عنوان حقوقی ساکن در محل مسکونی که از نظر حرمت منزل مورد حمایت قانونی قرار گرفته است.
ممکن است مالک منزل مستأجر، مرتهن باشد و یا حتی کسی که فارغ از هر قراردادی با اشخاص است.
محل مسکونی ممکن است خانه، آپارتمان، کلبه چوبی چادر افراد چادر نشین یا کاروان در شرایطی باشد که مکان مزبور در عمل به محل سکونت اختصاص داده شده باشد.
اطاق در هتل با در بیمارستان محل سکونت کسی است که آن را اجاره کرده و یا در آن مستقر شده است. البته اماکن عمومی مشمول عنوان منزل نمی‌شود.
از نظر عرف هر محدوده ای که متعلق به شخص حقیقی و یا حقوقی به عنوان محل سکونت محسوب شود مورد حمایت این قانون میباشد از جمله محدوده ای محصور که دارای سند مالکیت باشد.
البته مورد باید با دقت و ورود به جزئیات بیشتر بررسی شود و احتمال ورود غیر مجاز بدون انطباق لقظ عنف بر این موضوع بیشتر منطبق است.
زیرا عنف در ماده ۶۹۴ به معنای آن است که هنگام ورود به ملک، مانعی وجود داشته باشد و مرتکب برای برداشتن مانع، از اعمال خشونت آمیز و غیرعادی استفاده کند.
شرط تحقق عنف و تهدید آن است که خشونت و تهدید بر مقاومت مجنی علیه یا مانع؛ غلبه پیدا کند.
برخی از مصادیق عنف روشن و آشکار است مانند شکستن در و خراب کردن دیوار و شیشه اما نسبت به برخی مصادیق ابهام وجود دارد، مثلاً پریدن از روی دیوار و هرگونه ورود غیر عادی مانند گذشتن نردبان و ورود از راه پنجره هم عنف محسوب شده است.
اما در موردی که شخص کلید خانه را با حیله از نوکر خانه گرفته و وارد خانه می شود یا صاحب مهمانخانه در غیاب مسافر وارد اتاق وی شده و اثاثیه او را بیرون می ریزد ابهام وجود دارد.
رویه قضایی هم در این زمینه به شدت متزلزل است.: « ورود به منزل و مسکن دیگری بدون رضایت در حدود ماده قانونی مرقوم قابل مجازات می باشد. اعلام نظر به شرح فوق ناشی از تفسیر واژه عنف به عدم رضایت صاحب منزل و مسکن بوده و در مقررات ماده ۲۲۶ قانون مجازات عمومی سابق نیز که سالها مورد عمل قرار گرفته است از واژه مزبور همین معنا استنباط شده است. اما وارد شدن به ملکی که در تصرف دیگری است منحصراً با قیود و شرایط مندرج در ماده ۶۹۱ قانون مجازات داشته و در صورت فقدان شرایط مزبور عمل واقع شده قابل مجازات نیست.»