« رفتار قاطعانه » همانطوري كه قبلاً در بروشور ارتباط بين فردي گفته شد هر كسي حق دارد تا با برخي خواستهاي ديگران موافق نباشد و به آن جواب رد بدهد در رفتار قاطعانه شخص ضمن اينكه احترام و حرمت نفس طرف مقابل را حفظ مي كند, در عين حال پاسخ منفي خود را به وي به صورت سازنده اعلام مي دارد. در اين بحث روشهاي عملي براي رفتار قاطعانه و توام با ابزار وجود را به شرح ذيل متذكر مي شويم. رد قاطعانه: رد قاطعانه داراي سه بخش است:
مي تواني جزوات را براي چند روز به من قرض بدهي؟ پاسخ:
يادتان باشد آوردن دليل اضافي در اين مورد در نهايت به ضرر شما تمام خواهد شد. بخاطر بسپاريد در مواردي كه افراد بخواهند شما را به انجام يك كار مخاطره آميز مثل مصرف مواد مخدر تشويق كنند, هرگز به دام دليل آوردن نيفتيد. چرا كه به علت كافي نبودن اطلاعات ممكن است تسليم شويد و كوتاه بيايند. در چنين مواردي درخواست را به طور قاطعانه رد كنيد. صفحه خط افتاده: از چنين روشي زماني استفاده كنيد كه طرف مقابل شما بيش از اندازه سماجت كننده است. در اين روش قسمت اول رد قاطعانه را حذف كنيد (بازخورد مثبت را ندهيد) و دو قسمت ديگر را عيناً تكرار كنيد. در صورت ادامه سماجت قسمت دوم دليل را هم حذف كنيد و قسمت آخر را تكرار كنيد. « گفتم كه متاسفم, نمي توانم» خلع سلاح: گاهي طرف مقابل وقتي با جواب رد شما مواجه مي شود,ممكن است با توسل به شيوه هايي, شما را در موضع انفعالي قرار داده و وادار به اعمالي نمايد كه مورد دلخواه شما نيست. مثلاً وقتي با جواب منفي شما مواجه مي گردد, مي‌كوشد با برچسب زدن و استفاده از واژه هاي قضاوت كننده شما را متأثر سازد. اگر در خواست چنين افرادي را رد كنيد جواب مي‌دهد« بابا تو ديگه كي هستي, خيلي خودخواهي» يا « واقعاً بچه اي »« خيلي غير منطقي هستي » و غيره...... در اين شرايط افراد كم رو و ناايمن و منفعل به طور ويژه اي آسيب پذير مي شوند و براي اينكه ثابت كنند خودخواه, يا بچه يا غير منطقي نيستند, ممكن است بر خلاف ميل خود تسليم درخواست طرف مقابل شوند. روش خلع سلاح اين است كه شما سلاحي كه با آن به شما حمله شده را از دست طرف بگيريد.آنگاه او ديگر سلاحي براي حمله به شما نخواهد داشت. به مورد زير توجه كنيد.( در روز قبل از امتحان فيزيك) كامران: حامد ميشه جزوه فيزيك‌ات را امشب به من بدي. حامد: اي كاش مي توانستم كاري برايت انجام دهم, اما من جزوه مي نوسيم براي اينكه هرگاه لازم داشتم آن را در اختيار داشته باشم, بنابراين در اين مورد متاسفم.( روش رد قاطعانه) اين روش يكي از موثرترين شيوه ها براي حل و فصل و كنترل يك رابطه سوء استفاده گرانه است. كامران: چقدر خودخواهي! حامد: اگر اين عمل خودخواهي باشد آره من خودخواهم يا « آره اتفاقاً خودم هم مي دانم گاهي وقتها خودخواه مي شوم» (روش خلع سلاح) از اين روش زماني استفاده مي شود كه طرف مقابل به فكر سوء استفاده از ديگران باشد. خود را به ناداني زدن : اين روش بويژه در برخورد با انتقاد كاربرد دارد. وقتي از شما انتقاد مي شود ممكن است اقدام به انتقاد متقابل بكنيد. اما لازم است بدانيد موضع تدافعي گرفتن و يا انتقاد را با انتقاد پاسخ دادن فقط موجب پيچيده تر شدن شرايط مي گردد. روش موثرتر اين است كه طوري رفتار كنيد كه انگار انتقاد ديگران را پذيرفته ايد و يا درستي انتقاد او را باور كرده ايد مثال: محمد:اگر اين جوري ادامه بدهي در پايان ترم مشروط خواهي شد. صادق:آره, شايد حق با شما باشد . اگر اينطوري ادامه بدهم ممكن است مشروط شوم. موضوع صحبت را عوض كردن: وقتي طرف مقابل شما , راجع به موضوعي صحبت مي كند كه شما نمي خواهيد بشنويد و يا پاسخ تان را قبلاً داده ايد , اما او سماجت نشان مي دهد,مي توانيد از اين روش استفاده كنيد. به عنوان مثال, وقتي دوست تان اصرار مي كند كه كشيدن سيگار را امتحان كنيد و شما پاسخ منفي داده ايد مي توانيد اينجوري جواب بدهيد:« راستي پروژه ات را تمام كردي؟» از شوخي استفاده كنيد: « من به اندازه كافي براي خود گرفتاري دارم» نه گفتن بدون احساس گناه: نه گفتن حق شماست مي توانيد خيلي ساده « نه» بگوييد« نه عزيزم من اين كار را نمي كنم» ضمن نشان دادن همدلي خود, ابراز وجود كردن: از اين طريق به طرف مقابل خود نشان مي دهيد كه متوجه وضعيت او بوده و احساساتش را درك مي كنيم. مثال:براي اعتراض به كسي كه مرتباً صحبت شما را قطع مي كند.« مي دانم كه شما افكار و باورهاي جالبي در اين مورد داريد, اما اي كاش اجازه مي داديد تا حرفهايم را تمام كنم.» ترك موقعيت در شرايطمخاطره آميز: اگر در موقعيتي قرارگرفته‌‌‌‌‌ايد اينكه فرد يا افرادي با اصرار شديد مي خواهند شما را وادار به انجام كاري كنند كه دوست نداريد, و روشهاي ذكر شده فايده اي نداشته باشد, بدون بحث و جدل, موقعيت را ترك كنيد. مثلاً اگر در بين افرادي قرار گرفته ايد كه شما را تشويق به مصرف سيگار يا ساير مواد مي كنند و شما احساسس مي كنيد ممكن است متقاعد شويد, از آنها خداحافظي كرده و موقعيت را ترك كنيد. بطور كلي براي آنكه در شرايط مخاطره اميز قاطعانه برخورد كنيد نكات زير را به خاطر بسپاريد:
|