محرمیت عروس با پدر شوهر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

پدر شوهر یا پدر شوی،

پدر

مردی است که

زن

با او

ازدواج

کرده؛

ازدواج دائم

باشد یا

موقت

(

متعه

).

پدر شوهر در قرآن

[ویرایش]

قرآن از پدر شوهر در یک

آیه

به صورت صریح نام برده: «اَو ءاباءِ بُعولَتِهِنَّ»

و در آیه‌ای دیگر هرچند به صراحت ذکر نشده؛ ولی مخاطب

آیه

پدر شوهر است: «حُرِّمَت عَلَیکُم... حَلئِلُ اَبنائِکُمُ».

در این دو آیه پاره‌ای از

احکام

مربوط به پدر شوهر آمده است.

احکام فقهی

[ویرایش]

← حرمت ازدواج با همسر پسر

ازدواج پدر شوهر با همسر پسرش حرام است: «حُرِّمَت عَلَیکُم... و حَلئِلُ اَبنائِکُمُ الَّذینَ مِن اَصلـبِکُم». «حلائل» جمع «حلیله» است که به نظر برخی تنها زوجه را در بر می‌گیرد و شامل کنیز نمی‌شود؛ اما برخی دیگر آن را به معنای هر زنی دانسته‌اند که آمیزش با وی بر شخص حلال است، از این رو برآن‌اند که شامل کنیز متعلق به پسر هم می‌شود. در حرمت این ازدواج تفاوتی میان عقد دائم یا موقت و صحیح یا فاسد نیست و در همه این موارد همسر پسر بر پدر او حرام است؛ همچنین به نظر فقیهان شیعه و اهل سنت با وقوع عقد، زن بر پدر شوهر حرام ابدی می‌شود، هرچند آمیزش صورت نگرفته باشد.

←← حرمت ازدواج شامل اجداد

حرمت ازدواج افزون بر پدر شوهر شامل اجداد وی نیز می‌شود، زیرا «اَبنائِکُم» در آیه فرزندان با واسطه و بیواسطه را شامل می‌گردد. قید «مِن اَصلـبِکُم» در آیه برای اخراج فرزند خوانده آمده است، بنابراین ازدواج شخص با همسر پسر خوانده خود جایز است، چنان که قرآن در آیه ۳۷ احزاب از ازدواج پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم با همسر زید بن حارثه، پسر خوانده خود یاد کرده است که این ازدواج برای باطل کردن سنت ناپسند جاهلی مبنی بر حرمت ازدواج با همسر پسر خوانده صورت گرفت: «فَلَمّا قَضی زَیدٌ مِنها وطَرًا زَوَّجنـکَها لِکَی لا یَکونَ عَلَی المُؤمِنینَ حَرَجٌ فی اَزوجِ اَدعیائِهِم اِذا قَضَوا مِنهُنَّ وطَرًا». برخی فقها همسر پسر رضاعی را نیز مصداق «حَلائِل اَبناءِکم» دانسته و ازدواج پدر شوهر را با او حرام دانسته‌اند و برخی دیگر این حکم را از روایات استفاده کرده‌اند.

← محرمیت پدر شوهر با همسر فرزند

پدر شوهر از محارم همسر فرزند است، از این رو وی می‌تواند زینت خود را در برابر پدر شوهر آشکار کند: «و لایُبدینَ زینَتَهُنَّ اِلاّ لِبُعولَتِهِنَّ اَو ءابائِهِنَّ اَو ءاباءِ بُعولَتِهِنَّ». مراد از زینت در این آیه به نظر فقها زینتهای باطن و مواضع آن است؛ اما در این مورد اقوال گوناگون دیگری نیز مطرح است. حکم محرمیت میان اجداد شوهر و همسران و نوادگان آنان نیز برقرار است؛ همچنین از آیه ۳۱ نور استفاده می‌شود که نگاه کردن پدر شوهر به زینتهای همسر فرزندش جایز است؛ اما درباره محدوده نگاه جایز و حرام آرای گوناگونی وجود دارد؛ فقیهان امامیه و بیشتر فقیهان اهل سنت برآن‌اند که به جز عورت نگاه کردن به تمام بدن زنان محرم بدون ریبه جایز است؛ اما برخی از فقیهان اهل سنت گفته‌اند که پدر شوهر یا محارم دیگر به جز صورت و دستها و پستان در حال شیر دادن نمی‌توانند به جاهای دیگر بدن محارم نگاه کنند.

فهرست منابع

[ویرایش]

احکام القرآن، ابن عربی؛ احکام القرآن، جصاص؛ بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تذکرة الفقهاء؛ تفسیر التحریر و التنویر؛ التفسیر الکبیر؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره؛ زبدة البیان فی براهین احکام القرآن؛ العروة الوثقی؛ فرهنگ فارسی؛ فقه القرآن؛ کشف اللثام عن قواعد الاحکام؛ لغت نامه؛ المبدع شرح المقنع؛ المبسوط؛ مجمع البیان فی تفسیرالقرآن؛ المجموع فی شرح المهذب؛ مختلف الشیعة فی احکام الشریعه؛ المغنی والشرح الکبیر؛ نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الاسلام.

پانویس

[ویرایش] 

منبع

[ویرایش]
دائرةالمعارف قرآن کریم بر گرفته از مقاله «پدر شوهر».