محرمیت داماد و مادر زن

پرسش :

پاسخ :
از ديدگاه احكام شرعي، افراد نسبت به يكديگر ممكن است در يكي از دو وضعيت قرار داشته باشند: الف) محرم ب ) نامحرم
محارم، كساني هستند كه اولاً ازدواج با آنان حرام است و ثانيا، نگاه كردن به آنان (نگاه بدون شهوت) اشكالي ندارد و بر آنان نيز، پوشاندن خود در مقابل محارم لازم نيست؛ مانند: خاله، عمه، خواهر، مادر، مادر بزرگ، خواهر، برادرزاده، مادر زن و عروس.
البته نوع ديگري نيز از محرميت وجود دارد كه به واسطه عقد ازدواج حاصل مي‌گردد و احكام ويژه خود را دارد؛ بدين صورت كه هر چند ازدواج با اين گونه محارم حرام است (همچون خواهر زن) ولي نمي‌توان بدون پوشش شرعي، به آنها نگاه نمود. درباره فلسفه محرميت به واسطه عقد گفتني است كه در تمام آيين‌ها، براي مجاز شمرده شدن روابط همسري، يك نوع مراسم و عقدي وجود دارد و اين به جهت اهميت تشكيل خانواده و لزوم حمايت اجتماعي از تشكيل و به رسميت شناخته شدن آن است.
نتيجه خوانده شدن عقد، تنها حصول محرميت نيست؛ بلكه در همه نظام‌هاي حقوقي در پي عقد، احكام و مقررات زيادي به دنبال آن مي‌آيد.
در حقيقت عقد، امضايي است كه طرفين براي اجراي قراردادي اساسي و حاوي بندهاي متعدد، مي‌دهند. و همان گونه كه يك امضاي كوچك، قراردادهاي بزرگ را رسمي و قابل اجرا مي‌كند، عقد نيز يك چنين وضعيتي دارد. از جمله توابع عقد - هر چند عقد موقت باشد - آن است كه «مادر زن» براي هميشه به داماد محرم مي‌شود؛ يعني، آن كه اولاً داماد هيچ گاه حق ازدواج با او را ندارد (با فرض آن كه شوهرش فوت كرده و يا طلاق گرفته باشد) و ثانيا لازم نيست حجاب در بين آنان رعايت گردد.
البته احكام زياد ديگري نيز به دنبال عقد مطرح مي‌گردد كه فعلاً مجال پرداختن به آن نيست.
بنابراين اگر فرضا دختري هر چند كوچك را، براي كسي عقد موقت كنند - اگر چه يك ساعت باشد - مادر آن دختر براي هميشه به داماد محرم مي‌شود؛ گرچه خود دختر پس از عقد نامحرم است.
از جمله فلسفه‌هاي اين محرميت، آن است كه كسي در ازدواج بين مادر و دختر جمع نكند. هم‌چنين اين كار موجب تحكيم بنيان خانواده مي‌گردد؛ زيرا موجب جلوگيري از روابط غير اصولي بين داماد و مادر زن مي‌گردد.
لازم به ذكر است كه اين تنها اشاره‌اي اندك به فلسفه چنين احكامي است و بسياري از حكمت‌هاي احكام، بر ما آشكار نيست.
eporsesh.com