در صورتی که والدین تمایل به پرورش کودکی با ارتباط موفق و صمیمانه با سایر افراد در کودکی و بزرگسالی دارند، از ابتدا بهتر است به پرورش روابط بین فردی در کودکان خود بها دهند.
تعریف روابط بین فردی در کودکان
مهارت روابط بین‌فردی مهارتی است در جهت تعامل مثبت با افراد به‌خصوص اعضای خانواده در زندگی روزمره، شناسایی مرز روابط با دیگران و ایجاد روابط صمیمانه متعهدانه.
فواید روابط بین فردی در کودکان
این مهارت باعث میشود که کودک در آینده در رابطه با دیگران بتواند درست رفتار کند. به این معنا که رابطه دوستانه با آنها برقرار سازد و نیز بتواند آن رابطه را حفظ کند که این امر سلامت اجتماعی وی را تأمین می‌کند. همچنین، موجب برقراری ارتباط خوب با اعضای خانواده میشود.
از طرف دیگر، این مهارت وی را قادر می‌سازد که در مواقع لزوم، یک رابطه را به شکلی سازنده به پایان برساند.
در بهبود مهارت روابط بین‌فردی کودک در خانواده، دوستان نقش بسیار مهمی دارند. این مهارت سبب افزایش عزت نفس در کودک خواهد شد. کودکان با توجه به الگوهای اجتماعی شدن، این مهارت را می‌آموزند و با حمایت عاطفی می‌توانند در آینده با وجود این مهارت با استقلال کافی زندگی کنند.
به کمک این مهارت، کودک خواهد توانست انتظارات و توقعات منطقی خود را بیان کند، در زمان لازم «نه» بگوید و رفتاری جرأتمندانه داشته باشد.جرأتمندی به عنوان یکی از مؤلفه‌های مهارت روابط بین‌فردی نقش بسیار مهمی در روابط افراد ایفا می‌کند. برای مثال سبب احساس مثبت نسبت به خود میشود.
فرد جرأتمند از نظر دیگران قابل اعتماد است. جرأتمندی باعث داشتن معنا در زندگی میشود. در نتیجه، سبب میشود فرد از زورگویی، تحکم و زبونی دور باشد. اگر جرأتمندی در فرد ایجاد نشود، فرد دچار افسردگی و عصبانیت از خود خواهد شد، احساس درماندگی خواهد کرد و دچار ناکامی، ناامیدی و نداشتن کنترل در زندگی خواهد شد.
فرد دارای جرأتمندی پایین، از دیگران عصبانی و رنجیده خاطر میشود، ممکن است خشم خود را به صورت انفجاری بروز دهد، از افراد و موقعیت‌ها به خاطر اضطرابی که دارد اجتناب می‌کند. در نتیجه، فرصت‌های پیش آمده را از دست می‌دهد. او در روابط بین‌فردی ضعیف است زیرا در بیان احساسات مثبت و منفی ناتوان است.
با وجود پیامدهای جسمی، احتمال تجربه استرس دارد. در نهایت، جرأتمندی پایین سبب خواهد شد دیگران از وی متوقع باشند و این رفتار در آنها تقویت شود.
لذا آموزش به کودکان از همان ابتدا زمینه‌ساز موفقیت آنان خواهد بود. در این زمینه و در جهت ارتقای دوستی، به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های مهارت روابط بین‌فردی، به والدین عزیز توصیه میشود که تمرین دوستی را که در زیر آمده است، با فرزند خود انجام دهند.
تمرین دوستی
این تمرین با هدف آشنایی با خصوصیات دوستی در کودکان صورت می‌پذیرد.اظهار نظرهایی که در زیر در مورد دوستی آمده را بخوانید و از کودک درخواست کنید که به دقت گوش کرده و در مورد آنها گزینه «درست» یا «نادرست» را انتخاب کند.
دوستان شما می‌توانند از شما بزرگ‌تر یا کوچک‌تر باشند.
دو دوست می‌توانند در اختلافات یکدیگر را ببخشند.
دوستان گاهی اوقات با هم مشکل پیدا می‌کنند.
دوست شما باید مثل شما باشد.
دو دوست هیچ وقت با هم دعوا نمی‌کنند.
دوست شما باید طبق میل شما رفتار کند.
دو دوست همیشه کارهای شبیه به هم انجام می‌دهند.
شما می‌توانی همزمان چند دوست خوب داشته باشی و…
در آخر با این سؤالات می‌توانید با کودک خود به بحث و گفتگو بپردازید: آیا تصمیم‌گیری در مورد بعضی عبارت‌ها سخت بود؟ به نظرت کدام یک اصلاً درست نبود؟ مهم‌ترین خصوصیات یک دوست چیست؟ چطور می‌توان برای دیگران دوست خوبی بود؟ دوستانتان چگونه می‌توانند دوست بهتری برای شما باشند؟
والدین عزیز با هدف آشنایی با ساختارهای مختلف خانوادگی و پی بردن کودک به ساختار خانواده خود در زمینه ارتقای روابط بین‌فردی در کودک، می‌توانند به تمرین خانواده با کودک خود بپردازند. این تمرین را با گروهی از کودکان و در مدرسه نیز می‌توان انجام داد.
تمرین خانواده
با کودک خود در مورد صورت‌ها و ترکیبات خانواده‌ها صحبت کنید و برای هر یک از این ساختارها داستانی بسازید. برای مثال، خانواده‌های تک فرزند، چند فرزند، تک والد و…
سپس با کودک خود به بحث پیرامون موارد زیر بپردازید:
چه چیزی خانواده را خانواده می‌کند؟ آیا خانواده‌ها مثل هم هستند؟ آیا ساختار خانواده می‌تواند تغییر کند؟ شما کدام نوع خانواده را دوست دارید؟ خانواده شما چه خصوصیاتی دارد؟ و به چه مواردی در خانواده خود افتخار می‌کنید؟