شناخت و درمان بيماري ها وابسته به درک مفاهيم سوء مزاج و درک مزاج معتدل انسان و دارو مي باشد. مزاج کيفيتي است که از واکنش متقابل کيفيت هاي متضاد موجود در عناصر بسيار ريز شده بوجود مي آيد و از نظر تقسيم بندي عقلي به دو گونه معتدل حقيقي و غير معتدل تقسيم بندي مي گردد. در مزاج معتدل حقيقي اندازه کيفيت هاي متضاد يکسان و برابر مي باشد، البته چنين مزاجي در جهان موجود نيست. مزاج غيرمعتدل بر خلاف مزاج معتدل حقيقي به طرف يک يا دو کيفيت چون گرمي، سردي، تري و خشکي گرايش بيشتري دارد.در طب، اعتدال مزاج انسان را از هشت وجه نسبت به نوع، صنف، شخص و عضو با مزاج غير معتدل قياس مي کنند و مزاج هاي غير معتدل را نيز مانند مزاج معتدل به هشت حالت تقسيم مي نمايند، با اين ويژگي که همه آن ها در برابر مزاج معتدل قرار دارند.ساير مزاج هاي انسان شامل مزاج هاي فاقد ماده و واجد ماده، مزاج اعضا، مزاج مراحل مختلف سن، مزاج فربهي و لاغري، مزاج جنس ها، و مزاج عادت مي باشد.
مزاج داروها نيز به دو گروه اصلي معتدل و غير معتدل تقسيم بندي مي گردد. ساير مزاج هاي داروها شامل مزاج مرکب يا مرکب المزاج، مزاج اول و مزاج دوم يا ثاني، مزاج ثاني قوي يا پايدار، و مزاج ثاني رخو يا سست مي باشد. در اين مقاله سعي شده است تا با تشريح مزاج هاي انسان و دارو ديدگاهي نو و البته علمي به مقوله بيماري و درمان آن مطرح گردد. اميد است که توجه به اين مهم، بتواند موجب ارايه رويکرد هاي درماني مناسب با توجه به مزاج هاي بيمار و دارو و در نتيجه دست يابي به مطلوب ترين آثار درماني دارو هاي گوناگون در افراد مختلف گردد.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /?>