ماهیت حقوقی تفاهم نامه

فرق بین تفاهم نامه،توافق نامه و قرارداد (یادداشت از مسعود هاشم پور)

فرق بین تفاهم­نامه، توافق­نامه و قرارداد

اما به راستی چه فرقی بین تفاهم­نامه، توافق­نامه و قرارداد وجود دارد؟برای پاسخ به این سوال ابتداء باید به نکته­ای اشاره نمود و آن اینکه عنوان اسناد تهیه شده ملاک تصمیم­گیری برای تمیز دادن این گونه اسناد نیست بلکه آن چیزی که ملاک تغییر سند ایجاد شده می­باشد متن و محتوای متون تحریر شده است لذا از این بابت بسیاری از حقوقدانان فرق چندانی میان تفاهم­نامه، توافق­نامه و قرارداد قایل نمی­باشند و این بحث را یک امر سیاسی می­دانند تا حقوقی!
اما برای آنکه بتوان چهارچوبی مناسب از معانی این الفاظ ضبط و اختیار نمود باید مراحلی را برای ایجاد یک تعهد حقوقی بیان کرد، در صورتیکه بتوانیم چنین تعریفی را ارائه دهیم می­توان میان این اسناد حقوقی ممیزی و تفاوتی قایل شد.

« آنچه واضح است این است که برای ایجاد تعهد میان دو شخص نیاز به توافقاتی است و البته توافقات همواره از تفاهمی مشترک نشأت می­گیرد» لذا می­توان این گونه عنوان نمود که تفاهم­نامه فی­الواقع یک سندی است که در آن اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی برای دستیابی به یک توافق در آینده، معانی و اهداف مشخصی را اختیار می­کنند و این تفاهم­نامه را مبنا اصول و چهارچوب هر گونه تصمیم بعدی قرار می­دهند، لذا از این جهت می­توان بیان داشت تفاهم­نامه­ها فاقد تعهدات به معنای تعهدات حقوقی هستند و شاید از آن بتوان به تفاهم­های مشترک نزاکتی نام برد، پس از ایجاد یک تفاهم مشترک برای دستیابی به اهداف مشخص ، طرفین توافقاتی را در خصوص چگونگی رسیدن به اهداف تفاهم ایجاد شده، انجام خواهد داد در این مرحله سند نزاکتی کمی قوام پیدا می­کند و روش­های اجرایی کلی و اصول اجرایی آن نیز مورد توافق قرار می­گیرد، در این مرحله اطراف توافق­نامه، تفاهم پیشین را از یک اصول کلی و نظری به یک راه و مأموریت اجرایی تبدیل نموده و راهکار­های ایجاد، عرضه و توسعه را مورد بررسی قرار می­دهند، پس از این و قبول توافقات انجام پذیرفته ، نوبت به انعقاد قرارداد می­رسد ، انعقاد قرارداد که به آن عقد نیز گفته می­شود طبق ماده 183 قانون مدنی عبارت از اینکه دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.